PEŞREFLİ KÖYÜ – TİRE / İZMİR

TARİHİ

PEŞREFLİ köyü İzmir ilinin Tire ilçesine bağlı  Tire,nin doğusunda Tire ile Gökçen beldesi arasındadır. Tire – Gökçen yolunun Gökçen’e 1,5 km kala yerinden güneye doğru ayrılır. 2 km içerde ve Tire’ye 12 km. uzaklıkta Aydın dağlarının o muhteşem siluetlerinden birisi olan  Karakayanın eteklerine kurulmuş, Arkaik dönemin izlerini görebileceğiniz bir açık hava müzesidir. Köyde bulunan ve şimdi Tire Müzesi’nin bahçesinde sergilenen bir taş, bu yörede en önemli altı yerleşim yerini göstermektedir. Altı Birlik Steli olarak adlandırılan bu taşın bu köy sınırlarında bulunması, sanki bu köyün bu yerleşim yerlerinin merkezi olduğunu hatırlatmaktadır.

  Peşrefli, yüzünü Küçük Menderes ovasına çevirmiş, solunda Kargan Tepe ve Bortlak Tepe, sağında ise Büyük ve Küçük Hisarlık Tepeleri bulunmaktadır. Sırtını Aydın Dağları ve Erenler Tepesine yaslamış olan köyün konumu bir çanağı andırmaktadır. Köyün antik dönemde adı Carere‘dir. Rivayet olunur ki, Karakayadan inen Yörük, yerleştiği bu yöreye beş adet ev yapar. Köyün adı Beş Evli olur. Oradan da zaman içinde giderek PEŞREFLİ’ye dönüşür.

 Bir başka rivayette de PEŞREFLİ adının ilk kurucularından olan Beşe Veli’nin halk arasında zamanla değişikliğe uğrayarak PEŞREFLİ halini almasından geldiği söylenir. Köyün kuruluş tarihi kesin bilinmemekle beraber yapılan bir araştırmada 1110 yılına ait bir ferman ve bir savaşta öldüğü sanılan 4 paşa ve 3 yeniçeri mezarı bulunmuştur. Buradan yola çıkılarak Köyün kuruluşunun 1100 yıllarına dayandığı düşünülmektedir.  Köyün bir buluşma yerini tarif eden ve buluşma yeri anlamına gelen Tokat semtinde yatan Ata mezarı ve başındaki kara selvi, bize orada yatan kişinin en az 600 yıllık olduğunu göstermektedir. Bu da Türklerin Anadoluya gelip, Aydın Dağlarını mesken edindiği ve sonra da bir kısmının aşağıdaki düzlüklere inerek yerleşik tarımsal hayata geçtiği zamana karşılık gelmektedir. Kara Selvinin altında yatan atanın adı yörede Beşe Veli (Pir Veli) olarak bilinmektedir. Beşe öz Türkçe bir kelime olup Atmaca anlamına gelmektedir. Peşrefli, belki de yüzyıllar ötesinden bize ulaşan Beşe Veli’den de türemiş olabilir.

  Pir Veli, yüzyıllardır Peşrefli’nin dini sosyal hayatı içinde insanları etkilemiş, bu yönüyle de köydeki hayatla birlikte bu güne dek manevi varlığını koruyabilmiş önemli bir kişiliktir.  Bugün mezarının bulunduğu Tokat mevkiinde, yüzyıllardır yağmur duaları ve şükür yemekleri düzenlenmektedir.  Ayrıca ölü doğmuş ya da doğumdan kısa sonra ölmüş bebeklerin Pir Veli’nin kabri çevresine gömüldüğü de bir gerçektir. Pir Veli ismi; köydeki ataların anlatımlarına sinecek kadar kabul görmüş bir temizlik simgesi olarak bilinir. Köyün belki de kurucu atası olan Pir Veli’nin kardeşinin de Ödemiş-Birgi’de yattığı, Peşrefli’de anonim bilgi olarak anlatılır. Ayrıca Tire Şeriye Sicillerine göre, Peşrefli Köyünde Pir Veli adına bir de mescid olduğu belirtilmektedir. Mescid daha sonraları temelden yıkılarak yeniden yapılmıştır.

    Bir rivayete göre bir dönem köyde damat İbrahim Paşa’nın çiftliği varmış. İbrahim paşa bayramlarda buraya gelirmiş, yolculuk sırasında bayramın bir kısmı gittiğinden köy halkı onun için 3 gün daha fazla bayram yaparmış. Bu kutlama adet halinde günümüze kadar gelmiştir. Bayramın 8.günü bayram uğurlaması olarak kutlanır olmuş. Köyün nüfusu 1000 civarındadır, genç nüfus genellikle İzmir,e göç etmiştir. Ancak tarım ve hayvancılığın gelişmesi, şehirde işsizliğin artması gibi nedenlerle göçün hızı azalmıştır.

   PEŞREFLİ köyünün geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır,  hayvancılık olarak büyük baş hayvan yetiştirilir,  süt besiciliği yapılır.Köyde sütlerin bozulmadan beklemesi için soğuk hava depoları mevcuttur. Tarım olarak ise karpuz, biber, patlıcan, domates ve mısır sılajı olmak üzere bir çok sebze ve meyve yetiştirilir. Köyde farklı olarak kaliteli ve bol miktarda yetiştirilen bir ürün vardır  ki o da FASÜLYE,dir. Ayrıca Bal Kabağı da yetiştirilmekte ve Sinkonta adı verilen ve fırında pişirilerek yapılan yemeği ve tatlısı  pek meşhurdur. Sinkonta, Tire köylerinde bir şölen yemeği olarak bilinmektedir.

    Ayrıca köyde 1972 yılında 50 ortakla kurulan ve şimdi 170 ortağı olan PEŞREFLİ tarımsal kalkınma kooperatifi vardır. Köyün Kooperatifi konserve, hazır gıda üretimi yapmaktadır. Ürünlerinin yüzde 90’ı ÖZÜM KÖY markasıyla ihraç etmektedir…