LOĞ TAŞI (YUVARLAK TAŞ)

  Bu taşın ismi yörelere göre değişiyor. Bazı yörelerde “Loğ Taşı”, bazı yörelerde “Yuvarlak Taş”, bazı yörelerde “Dam Taşı”, bazı yörelerde de Yuvgu veya Yuvak Taşı” olarak biliniyor.

    Loğ taşı (Yuvarlak taş), toprak damlarda, yollarda toprağı ezmek için kullanılan taş silindir. Anadolu köylerinde, toprak damlı evlerin çatısı üzerindeki toprağın sıkılaştırılmasında kullanılan bir tür baskı aracıdır. Loğtaşı ile sıkılaştırma sonucu damdan içeri yağmur suyu geçmez. Silindir biçimindeki bu ağır taşa yuvgu ve yuvak adı da verilir.

   Ağırlığı yaklaşık 30 kilogramı bulan taş silindirleri toprak dam üzerinde hareket ettiren vatandaşlar, böylece toprağın sıkışmasını sağlıyor ve suyun evin içine girmesini önlüyor.

   Anadolu’da, hayvancılığın yaygın olduğu ve kış şartlarının ağır geçtiği bölgelerde yakacak olarak büyükbaş hayvan dışkısından (hayvan gübresinden) elde edilen ve “tezek” diye adlandırılan yakıt kullanılmaktadır. Özellikle fazla sayıda büyükbaş besi hayvanının dışkısı (mayıs diye de adlandırılır), kış boyunca köylerde açık alanlara öbek, öbek biriktirilir. Bahar aylarında bu öbekler belirli kalınlıkta düzleştirilir. Bir müddet sonra iyice kurumaya yüz tutmuş olan dışkı üzerinde loğ taşı ile düzleştirme ve baskıya dayalı sertleştirme işlemi yapılır. Çünkü baskı tezekte sıkılık sağlamak suretiyle, onun sobada dayanıklığını artıracak, uzun süre yanmasını sağlayacaktır. Yaz aylarında ise baskıya alınmış ve tamamına yakını kurumuş durumda olan dışkı, bel küreği ile kare şeklinde kesilir. Kesilme esnasında tezekler kenarları üzerine birbirlerine destekle güneşte kurumaya terk edilir. Kışın ısınma maksatlı olarak yakılan tezek’in yapılmasında da küçük çaplı loğ taşı’nın kullanımı tezeğin yoğunluğunu artırmaktadır.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Fotoğraflar alıntıdır…