AZİZ SAVA KATEDRALİ – BELGRAD / SIRBİSTAN
Aziz Sava Tapınağı veya Aziz Sava Katedrali (Sırpça: Храм светог Саве, Hram svetog Save – “Aziz Sava Tapınağı”) Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da bulunan bir Ortodoks kilisesidir.
Kilise, Sırp Ortodoks Kilisesi’nin kurucusu ve Orta Çağ Sırbistan’ında önemli bir kişilik olan Sava’ya ithaf edilmiştir. Vračar platosunda, Osmanlı Paşası Sinan Paşa tarafından 1595’te Sava’nın gömüldüğü düşünülen yere kurulmuş olan kilise mevkisi sebebiyle Belgrad şehir görünümünde göze çarpmaktadır. Her ne kadar, bir piskoposun yeri olmayışı sebebiyle – Belgrad Metropolitan Piskoposu’nun mekânı Aziz Mikail Katedralidir – teknik anlamda katedral olmasa da yabancı dillerde büyüklüğü ve önemi sebebiyle sıklıkla katedral olarak anılır. Özgün Sırpça isminde tapınak (hram) olarak anılır ve tapınak sözcüğü Doğu Ortodoks Kilisesinde kilise anlamında kullanılmaktadır.
Aziz Sava Katedrali veya Kilise’si olarak bilinen bu muhteşem yapı 1935 yılında inşa edilmeye başlanıyor. İkinci Dünya Savaşı patlak verince, Kilisenin mimarisinin inşasına ara veriliyor. Naziler bombalıyor burayı, bunun sonucunda burası çok büyük hasar görüyor. Yugoslavya döneminde ise kilisenin inşasına izin verilmiyor. Bu nedenlerle kilise yarım kalıyor, bugün de hala içerisine baktığımız zaman mimarisinin devam ettiğini görebiliyoruz.
Burada yaşayan insanlardan, halktan toplanan bağışlarla kilisenin yapımına devam edilmeye çalışılıyor. Mimariye baktığımız zaman ise aynı bizim İstanbul’daki Sultan Ahmet’te bulunan Aya Sofya Müzesi’nin mimarisini andırıyor. Kubbeleri özellikle dikkat çekiyor. Burası için dünyanın en büyük Ortodoks kiliselerinden biri olduğu söyleniyor. Kilisenin içine girdiğinizde, çok büyük bir alanı kapladığını göreceksiniz. 12 000 kişi aynı anda burada ibadet edebiliyor. Etrafınıza baktığınızda da insanların huzur içinde ibadetlerini gerçekleştirdiklerini görebilirsiniz. Katedralin içinde özel hazırlanan bölümlerde mum dikiyorlar. Bu inanışta mum oldukça önemli bir yere sahip.
Sırbistan’da yaşayanların çoğu Hıristiyanlık Dininin Ortodoks mezhebine inanıyorlar. Bu nedenle ülkede Ortodoks kiliseleri çok fazla.
Belgrad’ın ikonik yapılarından biri Aziz Sava Katedrali. Pek çok kişi burayı camiye benzetiyor yapısı itibari ile. Hatta Aya Sofya’ya benzetenler var. Haçları saymazsak benzemiyor da değil hani. Ama burası Balkanların en büyük Ortodoks Katedrali. Yaklaşık 10 bin kişiyi aynı anda ağırlayabiliyor. Adını da Sırp Ortodoks Kilisesi’nin kurucusu Aziz Sava’dan alıyor.
Katedralin yapımı bağışlarla sürdürüldüğü için dışı yıllar önce tamamlanmış olsa da, içindeki inşaat hala devam ediyor.
Restorasyon çalışmaları tamamlanan mozaikler, dünyanın en büyük mozaikleri olarak gösteriliyor.
AZİZ SAVA KİLİSESİ MİMARİ ÖZELLİKLERİ
Sveti Sava yani Aziz Sava olarak adlandırılan bu kilise, Belgrad’ın sembollerinden birisi ve şehrin işlek yerlerinden biri olan Slavija Meydanı’na çok yakın. Katedrali Terazije Meydanı‘ndan rahatça görebilirsiniz.
Mimarisi, alışa geldiğimiz camii mimarisine çok benziyor. Kubbesinde haç olmazsa insanlar çok rahat camii zannedecekler. Kilise bizim Aya Sofia’ya benzetilmiş. Bahçesinde bir de ufak kilise var. Balkanların en büyük kilisesi olarak biliniyor Sveti Sava Katedrali. Kilise inşaatı aslında 1935 yılında başlamış. Patlak veren II. Dünya savaşı ve ardından iktidarda olan komünistlerin kilise yapımına sıcak bakmamalarından 1988 yılına kadar inşaatta hiç birşey yapılmamış. Kilise, bugün bile hala tamamlanamamış ve çalışmalar devam ediyor. Henüz 100 yıllık olan kilisenin içerisinde onarım çalışmaları var.
Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi
