İSMAİLCİK NAMAZGÂHI – TURGUTLU – MANİSA
Turgutlu ilçe merkezinin yaklaşık 3 km güneydoğusunda, kentin yeni yerleşim bölgesi yakınlarında yer almaktadır.
Namazgâhın bulunduğu bölge günümüzde İsmailcik mevkii olarak bilinmektedir. Kaynaklarda Yengi nahiyesinin Azizlü Köyü ’ne bağlı İsmaillü ya da İsmailce adlı bir köyün varlığı bilinmektedir. Ancak köyden günümüze herhangi bir iz kalmamıştır.
Namazgâhın, Dalbahçe ve Osmancık Köyleri’ni merkeze bağlayan eski bir yol güzergahında bulunması dikkat çekicidir.
Namazgâh ın batısında bulunan Osmanlı dönemine ait çeşme ve kuzeybatısındaki anıtsal çınar ağacı geleneksel dokuyu tamamlamaktadır. Namazgâh, güneyden kuzeye eğimli bir arazi üzerine inşa edilmiştir.
Kare planlı yapı, yerden yaklaşık 50 cm yükseklikteki taş döşeli bir zemin ve güneyindeki mihrap duvarından oluşmaktadır. İnşa malzemesi olarak zeminde moloz taş, mihrap duvarında ise moloz taş ve tuğla kullanılmıştır. Mihrap duvarı iki yandan kuzeye doğru yaklaşık 50 cm uzatılmıştır. Duvarlar büyük ölçüde sıvalıdır.
Namazgâh ın doğu ve kuzey cephesi tamamen açıktır. Batı cephesine ise zeminden 1m yükseklikte bir duvar örülmüştür. Mihrap duvarı ve zemin ile organik biçimde bağlı olan duvarın özgün olduğunu söylemek mümkündür. Bu yükselti muhtemelen çeşmeye su almaya gelenler ile namaz kılanlar arasında bir set oluşturmak amacıyla yapılmıştır.
Namazgâhın üzeri, düz beton bir dam ile örtülüdür. Örtüyü desteklemek amacıyla kuzeydoğu ve kuzeybatı köşesine kare kesitli iki beton ayak yerleştirilmiştir. Kuzeydeki ayaklar ve üst örtünün yapıya sonradan eklendiği açıktır. Mihrap duvarının iki yanındaki uzantılar dikkate alındığında özgünde yapının üzerinin basit de olsa bir örtüye Sahip olduğunu düşünmek mümkündür.
Taş döşeli namazgâh zemininin üzerine de sonradan beton döküldüğü gözlenmektedir. Güney duvarının ortasında yer alan yarım daire kesitli mihrap nişi, çeyrek küre şekilli bir kavsarayla örtülüdür. Günümüzde artık kullanılmayan namazgâh ın özellikle batı duvarında yer yer çatlaklar ve zemininde bozulmalar göze çarpmaktadır. Dış etkenlere açık olması bu bozulmayı hızlandırdığından, en kısa zamanda gereken önlemlerin alınması gerekmektedir. Namazgâhın yaklaşık 15m batısında bir çeşme bulunmaktadır.
Tek cepheli, dikdörtgen prizma gövdeli ve yaklaşık 3,50m yüksekliğindeki bu anıtsal yapı dikkat çekicidir. İnşa malzemesi olarak köşelerde düzgün kesme taş diğer yerlerde moloz taş ve kısmen tuğla kullanılmıştır. Sivri kemerli bir çökertme içerisindeki çeşme nişi ne yazık ki büyük ölçüde yıkıktır. Büyük boyutlu mermer yalak da bu tahribattan kurtulamamış ve kırılmıştır. Çeşmenin inşa kitabesi günümüze ulaşamamıştır. Ancak sivri kemerli çeşme nişi ve kaş kemerli taslık nişi dikkate alındığında çeşmenin inşa tarihini XVII. yüzyıla kadar götürmek mümkündür. Namazgâhın da herhangi bir inşa kitabesi bulunmamaktadır. İnşa malzemesi ve mihrabın formu göz önüne alındığında namazgâhı XIX. yüzyıl sonu ya da XX. yüzyıl başlarına tarihlemek mümkündür.
Namazgâhın yakınındaki çeşmenin çok daha erken döneme tarihlendiği göz önüne alındığında aynı bölgede daha erken tarihli bir namazgâhın varlığı düşünülebilir.
KAYNAK: TURGUTLU NAMAZGÂHLARI “CENGİZ GÜRBIYIK”
