SADRETTİN KONEVİ CAMİİ VE TÜRBESİ – KONYA

   Sadrettin Konevi Camii, Konya’da 13. yüzyıl Selçuklu dönemine ait tarihi bir camidir. Konya’nın Şeyh Sadrettin mahallesindedir. 1274 yılında yapılmıştır. Giriş kapısındaki kitabede adı geçen Sadrettin Konevi aslen Malatyalı olup, Konya’ya yerleşmiş, zamanını tanınmış bilginlerindendir. Muhiddin İbni Arabî’den tahsil ve terbiye görmüş, Konya’daki hanikahında hadis ilimleri okutulmuştur. Mevlana’ya derin bir sevgi ile bağlanmıştır. Türbe, Camiinin doğusundaki avludadır. Açık türbeler tipinin ayakta kalan tek örneğidir. Türbenin şekli Selçuklu kümbetlerin benzer. Gövde açık, kaidesi mermer işleme olan türbenin üzerinde, köşeli bir tanbura oturan kafes şeklinde ahşap bir külah vardır.  Caminin Sadreddin Konevî’nin türbesinin camii bahçesinde olmasıyla ayrı bir önemi vardır. Şehrin merkez Meram ilçesinde, aynı isimli Şeyh Sadrettin mahallesinde bulunan cami Meram Müftülüğüne bağlı ve faal durumdadır.

TARİHÇE

Cami girişindeki kitabeye göre, mutasavvıf Sadrettin Konevi adına 1274 yılında inşa edilmiştir. Konya Valisi Ferit Paşa tarafından 1899 yılında kapsamlı bir tadilattan geçirilmiştir. Bu tadilata dair kitabe de cami girişinde bulunmaktadır.

MİMARİSİ

Cami dikdörtgen yapılıdır ve kesme taş ile moloz taştan inşa edilmiştir. Giriş kapısı aslını korumuştur. Bu kapı üzerindeki mahfilde küçük bir kütüphane bulunur. Yine giriş kapısının yan tarafından türbeye geçilmektedir. İlk yapıldığı zamanlarda çinilerle bezeli olan caminin bu süslemeleri zaman içinde yok olmuştur. Fakat sivri kemerli mihrabı üzerindeki çini süslemeleri halen görülebilir.

KİTABESİ

Caminin ilk inşasındaki kitabe hala sağlamdır. Kitabenin metni şu şekildedir:

Enşa hazihi’l-imarati’l-mübaraketi mea’t-türbeti’lleti fı’ha li’ş-Şeyhi’l-imami’l­ muhakkıkı’l-alimi’r-rabbani Sadru’d-din Muhammed ibnü ishak ibnü Muhammed razıyallahü anhü.

Ve daru’l-kütübi’lleti fıha lehi eyzan mea kütübihi’l-mevküfeti aleyha kema zükira zalike ve şu rita ve beyyine fı’l-vakfiyyeti.

Bi resmi’l-fukarai’s-salihiyne min ashabihi’l-müteveccihiyne bikulübihim ve kalibihim ilailahi tea la fı şuhüri senetin selasün ve seb’ine ve sittemiye.

GÜNÜMÜZ TÜRKÇE ÇEVİRİSİ: “Bu mübarek mamure, içindeki muhakkık ve rabbani alim Sadreddin Muhammed b. ishak b. Muhammed’in türbesi; vaktiyesinde şartları belli edildiği ve yazıldığı vechile, kendisinin vakfeylediği kitapları ihtiva eden kütüphanesiyle beraber, ashabından kalbieri ve kalıplarıyla Allah’a yönelen salih fakirler adına 673/1274 yılı aylarında yapıldı.”

TÜRBE

Sadreddin Konevî’ye ait olan türbe caminin doğusundadır. Klasik Selçuklu kümbetlerine benzer konik bir çatısı vardır. Bu çatı ahşaptır ve kafes şeklinde örülüdür. Sanduka mermerden olup ilk zamanlarda üzerinin açık olduğu bilinmektedir.

SADREDDİN KONEVİ KİMDİR?

Sadreddin Konevi Malatya’da 1208 yılında doğdu. Sema kayıtlarında künyesi ‘Sadrüddin Ebül Mealî Muhammed bin el imam eş-şeyhül İslam İshak bin Yusuf bin Ali’ olarak kayıtlıdır.

 Sadreddin Konevi’nin babası Şeyh Mecdüddin İshak Malatya’lıdır. Mecdüddin İshak Bağdat’ta fütüvvet teşkilatında hizmet etmiş alim bir zattır. Selçuklu Sultanı ve Abbasi Halifesi nezdinde Diplomat olarak görevler yapmıştır. Selçuklu sultanlarından 1. Giyaseddin Keyhüsrevin şeyhzade iken hocasıdır. Selçuklu sarayında ağırlığı olan bir zattır. Mecdüddin İshak, Bağdat ve hac ziyaretlerinde tanıştığı İbni Arabi, Evhadüddin Kirmani, Ahi Evren, Ebu Cafer Muhammed el Berzaî, Ebul Hasen Ali el İskenderanî gibi zatları Konya’ya dönerken yanında getirmiş, bu zatları sultanla görüştürüp Konya’nın ilim ve maneviyatına büyük katkılar sağlamıştır.

KAYNAK: İSLAM ANSİKLOPEDİSİ