HAYME ANA TÜRBESİ VE KÖYÜ – DOMANİÇ / KÜTAHYA

Hayme Ana Türbesi büyük ve güzel bir bahçeye sahip, türbenin etrafını çevreleyen duvar ve giriş kapısında Hayme Anayı tanımlayan bir tabela asılı. İçeri girdiğinizde güzel bir süs havuzu ve çimleri biçilmiş, gülleri olan, güzel çiçekleri olan çok harika bir manzara sizleri karşılamakta. Türbeye geldiğimde gerçekten çok hoşuma gitti, temiz oluşu, güzel oluşu, gerçekten bu işleri yapanları takdir etmemi gerekli kılıyor. Bu türbeyle kim ilgileniyorsa gerçekten hakkını vermiştir…

Türbe sade bir türbe, fotoğraflarda görebileceğiniz gibi kümbet tarzında bir türbe, girişinde kitabesi var. Türbede aslında 3 adet kapı var, ilki türbe ve bahçeyi çevreleyen alanın giriş kapısı, sonra türbe ve kendi bahçesinin giriş kapısı ve en son da türbenin kendi kapısı. İkinci kapının başında Hayme Ana’nın kim olduğunu anlatan bir yazı bulunmakta, bu yazıya göre;

Hayme Ana Gündüz Alp’in Eşi, Ertuğrul Gazi’nin Annesi, Osman Gazi’nin ninesidir, Aşiretiyle birlikte, önce Karacadağ ( Haymana ) daha sonra Söğüt ve Domaniç yöresine yerleşmiştir. Göç zamanı Domaniç yaylarında vefat etmiş ve şuan da türbenin bulunduğu yere defnedilmiştir. 1892 yılında II. Abdülhamit Han tarafından, Hüdavendigar Valisi Mahmut Bey’e bu türbe yaptırılmıştır.

Kitabesinde aynen şu şekil yazmaktadır;

Şahinşeh-i ali haseb, Hakan-ı mebrûk’ün-neseb

ABDÜLHAMİD Han kim, anın lütfundan âlem müstefid,

Gâzî-i meydân-ı vegâ cennet-mekân ERTUĞRUL’un

Olmuş idî vaktaki bu sancakda ikbâli bedîd.

Şu DOMANİÇ YAYLASı’nı aldıkda dest-i mikncte

Ehl-i hilafa evvelâ çekmişdi ol sedd-i sedîd.

Gazî-i merhûmun imiş bu HAYME ANA maderi

Itsün garîk-i mağfiret, dâim anı Rabb-i Vahîd.

Şâh-ı Cihan bu türbeyi yapdırdı ol merhûmeye

Eyyâm-ı ‘ ömrü şevketin kılsun Canâb-ı Hak mezîd

Bir pâdişâha itmemiş Allah bu hayrı nasib

Şimdiye dek geçmiş idî târihden asr-ı medîd

Vâli iken Mahmûd kulu nazm eyledi târihini

Kıldı bu ra‘nâ türbeyi bünyâd Han ‘ABDÜLHAMİD ‘

Ketebehû İbrâhîm Hakkı Bursevi, sene: 1308 (1890).

Hayme Ana Kimdir?

Ertuğrul Gazi’nin mensup olduğu Osmanlı İmparatorluğu’nun çekirdeği olan Karakeçili Aşireti 13.yy’ın başlarında Horasan’ın Mahami şehrinden ayrılıp; Erzincan-Ahlât ve Van yörelerine yerleşirler (1224). Bu sırada aşiretin başında Ertuğrul Gazi’nin babası Gündüz Alp ( Süleyman Şah) bulunmaktadır. Moğol saldırısından rahatsız olan aşiret, buradan güneye doğru ilerleyerek bugünkü Suriye topraklarına varırlar. Gündüz Alp, Fırat Nehri’ni geçerken atının tökezlemesi sonucu düşer ve boğulur. Gündüz Alp’in oğullarından ikisi Sungur Tekin ve Gündoğdu bu olayı uğursuzluk sayarak geri dönerler. Diğer kardeşlerden Ertuğrul henüz 12 yaşında, Dündar ise daha küçüktür. Aşiretin ileri gelenleri törelere uyarak Gündüz Alp’in eşi HAYME ANA’yı aşiretin başına geçirirler. Aşireti kocası ile beraber idare ettiği için engin bilgi ve tecrübeye sahiptir. 400çadırlık aşireti ile Anadolu’ya geçer.

Burada Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat, aşireti Ankara civarında Karacadağ eteklerine yerleştirir. Hayme Ana, aşireti ile uzun zaman orada kalır. Yöreye kendi adı (bugünkü HAYMANA) verilir. Oğlu Ertuğrul’u büyütür ve yetiştirir. Aşiret reisliğini ona devreder. Genç aşiret reisi Ertuğrul, Selçuklular safında savaşlara katılır ve büyük kahramanlıklar gösterir. Ertuğrul’a Beylik ünvanı verilir ve Uç Beyi olarak batıya gönderilir. Ertuğrul Gazi liderliğindeki Kayı Aşireti Söğüt’ü kışlık, Domaniç Yaylası’nı yazlık olarak kullanmaya başlar. Hayme Ana torunlarının yetişmesi için çalışmaktadır. Özellikle Osman Gazi’nin bakımı, yetiştirilmesi Hayme Ana’ya kalmıştır. Yayladaki çamlarda beşik kurarak Osman’ı sallar ona ninniler söyler.

Yöredeki Beşik Çamı diye anılan çam, Domaniç İlçesi’ne bağlı Domur Köyü’ndedir. Ömrünü tamamlayan Osmanlı İmparatorluğu ile kaderini birleştirmişçesine yerde cansız yatmaktadır.

Hayme Ana bir yayla dönüşü Çarşamba Köyü’nde vefat eder.

Kaynak: kulturportali.gov.tr

Fotoğraflar: Mustafa Gürelli