POLLİO SU KEMERLERİ – SELÇUK / İZMİR
Ephesos’ta yapılan kazılar sırasında çeşitli dönemlere ait çeşmeler ile evlere su sağlayan su kanalları ortaya çıkarılmıştır. Su kaynaklarının kente uzaklığından ötürü de ilk zamanlarda su gereksinimi kuyu ve sarnıçlardan karşılanmıştır. Sonraki dönemlerde Kuşadası’nın güneyindeki Değirmendere (Kençherios) ile Keltepedeki su kaynaklarından yararlanılmıştır. Efes’e 42.5 km. uzaklıkta bulunan bu kaynaklardan su 0.8 m. genişliğinde, 0.9 m. yüksekliğinde; 0.65 m. genişliğinde ve 0.45 m. yüksekliğindeki kanallarla getirilmiştir. Bu kanallar Bülbül Dağının çevresini dolaşmıştır.
Bunun dışında İzmir yolu üzerindeki Pranga Suyu (Klaseas) 10 km. uzunluğundaki kayalara oyulmuş kanallar ve taş duvarlardan yapılmış terasların aracılığı ile şehre getirilmiştir. Bunun için yer yer kemerlere gereksinim duyulmuştur. Böylece sular Ayasuluk Tepesi’ne kadar ulaştırılmıştır.
Günümüzde Selçuk ilçesinde Bizans döneminde yapılmış su kemerleri bulunmaktadır. Bu kemerler doğu yönünden gelerek Ayasuluk Tepesine kadar uzanmaktadır. Oldukça yüksek kesme taş ve tuğladan yapılmış, yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanmış olan kemerler günümüze kısmen iyi bir durumda gelebilmiştir.
Kentin dışında, Tralleis (bugünkü Aydın) ve Magnesia yolu üzerinde yuvarlak bir mezar yapısının harabeleri ile iyi korunmuş Augustus dönemi Pollio Sukemeri göze çarpmaktadır.
Yuvarlak Yapı, Selçuk’un 3,8 km. dışında yolun doğusunda, Yeniköyün girişindeki küçük restoranın karşısında bir zeytinliğin içinde bulunmaktadır. İçinde olasılıkla mezar odası bulunan yaklaşık 1, 80 m. yüksekliğinde, çepeçevre bir oturma bankı olan bir podyumun üstünde, aralarında heykellerin bulunduğu, Korinth düzeninde başlıklara sahip altı sütunlu bir monopterostu. Zengince süslenmiş arşitravın üstündeki konik çatının ortasında akantuslu bir akroter vardı. İs 2. yy ın vezinli bir mezar yazıtından dolayı bu mezar ve yakınında yer alan, içinde mozaik döşeme bulunmuş bir villanın, Efes in tanınmış Vedius ailesine ait olduğu sanılmaktadır.
İki katlı Sukemeri, antik ismi olasılıkla Marnas olan DeNenddere ırmağı ve vadisini, alt katta üç büyük kemer (göz) ve üst katta daha küçük altı kemer ile aşmaktadır. Alt kattaki doğu kemerin altında bugün de ırmağın yatağı bulunmaktadır; daha geniş olan orta kemer ve batı kemerin altından, üstündeki asimetrik yazıttan da anlaşıldığı gibi, antik yol geçmekte idi.
Payeler ve kemerler kesme mermer bloklarla örülmüş olup impostlar ve kemer alınlıkları sade bir silme ile belirlenmiştir. Kemerlerin üstündeki arşitravların üzerinde yazıtlar yer alır. Üst katta korniş kalıntıları mevcut olup üstünde bir Attika kuşağın içinde suyun aldığı oluk vardır. Yanlardan sukemerine bitişen duvarlar, harçla ve küçük taşlarla düzenli sıralar halinde örülmüştür.
Su kemerinin iki tarafında bulunan, üstte Latince, altta Yunanca iki satır halindeki yapı yazıtında, C. Sextilius Pollio, karısı Ofillia Bassa ve üvey oğlu C. Offilius Proculusun bu yapıyı, Augustus, Tiberius ve Efes Halkının onuruna, kendi kaynaklarından yaptırdıkları yazılıdır. Tiberius isminin zikredilmesinden bu yapının is 4 – 14 yıllarında inşa edildiği anlaşılmaktadır. Bu sukemeri, yazılı belgelerde adı geçen, İmparator Augustusun yaptırdığı, Efesin su ihtiyacını karşılayan Aqua Throessiticanın bir parçasıdır.
