ŞEYH ÇABUK CAMİİ – MARDİN

     Mardin’in tarihi atmosferinde kendine yer edinmiş olan şeyh çabuk camii, şehre gelen turistlerin gezip gördüğü noktalardan biridir.

     Cami sadece turistlerin ziyaretiyle değil, bölge halkı tarafından da sürekli ziyaret ediliyor. Bunun sebebi, Hz. Muhammed’in postası sahabe abdullah bin Enes el Cüheyni’nin mezarının bu camide bulunmasıdır. Aynı zamanda camide Hz. Ali’nin sütkardeşinin de kabri bulunuyor.

Şeyh çabuk Camii’nin yapım tarihi belli olmamakla birlikte, bugünkü kimliğini 15’inci yüzyılda kazanmış olması olasılığı yüksektir. 19’uncu yüzyılda iki sefer onarım görmüştür.  

     Avlu denebilecek bahçe duvarları ile oldukça geniş bir alana yayılan cami, Mardin cami ve mescitlerinin bir çeşit genel özelliği olan enine yayılan bir plan vermektedir. Ana mekân, enine uzun iki beşik tonozla örtülü neften oluşmaktadır. Güney tarafında bulunan çapraz tonozla örtülmüş mekânın türbe ya da zikir yeri olması muhtemeldir.

    Peygamber efendimizin habercisi olarak bilinen abdullah bin Enes el Cüheyni’nin kabri, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Mardin’de bulunuyor.

    Şeyh çabuk lakabıyla bilenen Hz. Muhammed’in postacısı abdullah bin Enes el Cüheyni’nin (rah) Hz. Muhammed (sav) İstanbul’a mektup götürmek üzere görevlendirdiği ve dönerken Mardin’e geldiğinde vefat ettiği belirtilir. Vefat ettiği yere gömülen şeyh Çabuk’un kabrinin yanında daha sonraları bir cami yapılır ve cami onun adıyla anılır.

    Çabuk Mahallesi’nde 1.cadde’nin güneyinde yer alan şeyh çabuk camii, özelikle il dışından gelen misafirlerin ziyaret ettiği mekânların başında geliyor.

     Vefat ettiği yere defnedilen şeyh çabuk (Abdullah Enes el Cüheyni) hazretlerinin makamı etrafına bir rivayete göre Artukoğulları, diğer bir rivayete göre de Osmanlılar devrinde cami yapılmış.

Kaynak: Mardin valiliği, “kent haritası ve şehir planı”