İSAK BEY / EMET BEY (ÇARŞI ) CAMİ – KEMALPAŞA / İZMİR

İzmir ili Kemalpaşa ilçe çarşı merkezinde bulunan bu cami halk arasında Emet Cami olarak da tanınmaktadır. Cami giriş kapısı üzerindeki kitabesinden öğrenildiğine göre XIV. yüzyılda yaptırılmıştır. 
    Saruhan oğullarından İSAK BEY’in vakıfları arasında olan bu camiyi Manisa ulu cami ve Mevlevihane’yi yapan mimar Emet bin Osman tarafından yapıldığından uzun zamandır Emet Bey cami diye adlandırılmıştır. 
Saruhanoğlu İSAK BEY Kemalpaşa’da Bu caminin yanı sıra camiye gelir getirme amaçlı hemen yanında HAMAM bir de KÖPRÜ yaptırmıştır.
Cami 1884 yılında yanmış, 1885 yılında, XIX. yüzyıl üslubuna uygun biçimde yeniden yaptırılmıştır. 
    Cami kesme taş, moloz taş ve tuğladan dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır. Üst örtü içten antik başlıklı sütunların desteklediği tavan, üstten de kiremitli çatı ile örtülüdür. Cami içerisinde orijinal bir bezemeye rastlanmamaktadır.
     Saruhanoğulları Beyliği zamanında yapıldığı bilinen ve günümüze ulaşmış Nif ’deki neredeyse tek eser olma konumunda bulunan mimari yapı bugün ÇARŞI CAMİ olarak bilinen ve tarihte adı, kaynaklarda HACI EMET BEY CAMİİ olarak da geçer.

Bugün cami kapısı üzerinde bulunan kitabede belirtildiğine göre Hicri 1306 (Miladi 1888 ) yılında çıkan yangınla harap olmuş ve bir yıl sonra Hicri 1307 (Miladi1889-1890 ) yılında Yukarı Kızılca’daki Hacı Halil Bey Camii’nin mimarı Talip Usta tarafından aynı yıl onarılarak ibadete açılmıştır.

    Günümüzdeki cami “kalenin eteğinde doğudan batıya doğru eğimli bir arazide inşa edilmiştir. Yapı kesme taş temel üzerine, taş tuğla karışımı bir malzemeyle inşa edilmiştir. Caminin güney yönü temelden itibaren kesme taşla örülmüş saçağa yakın bölümü ise kırma taş ve tuğla ile tamamlanmıştır. Yer yer tuğla kasetleme tekniği de görülmektedir. Güney batı köşesi ise blok halinde büyük devşirme taşlarla örülüdür. Yapının üzeri ise alaturka kiremit kaplı kırma çatı ile örtülüdür. Bu mimari özelliklerine bakarak Hacı Emet Bey Camii’ni tarihlemek mümkün değildir. Ancak 1531 tarihli tapu tahrir defterinde, Kemalpaşa’da bir cami ve biri caminin yanında olmak üzere iki hamamın bulunduğunu, bu hamamlardan birinin gelirinin camiye vakfedildiği belirtilmektedir. Caminin yakınında bulunan ve bugün eski hamam ismiyle bilinen yapı muhtemelen defterde sözü edilen hamam ve cami de bu cami olmalıdır. Buna göre Çarşı Cami’nin 16. Yüzyılda kullanıldığı anlaşılmaktadır.

    Ne yazık ki bu ilk caminin yapılışına ilişkin bir kayıt bulunamadı. Evliya Çelebi’nin bu cami ile kaydettiği cümleden de tarihe ulaşılmıyor. Evliya Çelebi’nin söz ettiği: “Amirruhu el-abdü’l fakir el- Haç Emmet bin Osman” cümlesi tarih bilgisi içermeyip sadece caminin imar edenin kim olduğu hakkında bilgi veren cümle olarak “ AMİRİ HACI EMET BİN OSMAN’ dır” demektedir.

   Saruhanoğulları miladi 1313 yılında Manisa’yı Saruhan Bey; Nif’i (Kemalpaşa) ‘yı da kardeşlerinden Ali Paşa fethederek her iki bey kendilerine fethettikleri bölgeleri merkez yapmışlardır. Bu bölgelerde yoğun imar faaliyetleri olduğundan Çarşı cami bu dönemde yapıldığı sanılmaktadır.

KAYNAK: NİF’TEN KEMALPAŞA’YA ( Rahim Sağ)

28.MAYIS.2022 ÇEKİMLERİ