GAZİ HÜSREV BEG KÜTÜPHANESİ – BOSNA-HERSEK

Erişim gereksinimleri  Kütüphane fonlarına ve okuma odalarına erişim verilmeden önce kullanıcıya kayıt yaptırılmalıdır. Kayıt 12 ay geçerli üyelik kartıyla yapılır. Giriş, çıkış ve üyelik kimlik bilgileri Kütüphane Kabul Masasında yapılır. Bir okuma odasına girerken, bir üyelik kartı ve çıkışta kendilerine iade edilecek bir kimlik belgesi sunmalıdır.

Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi bir halk kütüphanesi olan Saraybosna, Bosna Hersek 1537 yılında kurulmuş ve Gazi Hüsrev Bey Medresesi ile daha büyük bir kompleks bir parçasıdır. Başta Gazi Hüsrev-beg tarafından bağışlananlar da dahil olmak üzere, Bosna-Hersek’teki en önemli İslami el yazmaları koleksiyonlarından birine sahiptir. Koleksiyon, Bosna savaşı ve Saraybosna Kuşatması’ndan sağ çıktı. Kütüphanede ayrıca çok sayıda kitap, dergi, gazete, belge ve fotoğraf bulunmaktadır.

YAPI TEMELİ

1537’de Osmanlı Devleti’nin Bosna valisi Gazi Hüsrev Bey, bölge halkının eğitimi için bir medrese kurdu . Vali, kuruluş tüzüğünde, “Medresenin inşasından kalan paranın, medresede okuyucular tarafından kullanılacak güzel kitapların satın alınması ve bilimle uğraşanların kopyalanması için kullanılacağını belirtmiştir. . “

Kütüphane ve medreseler, üç yüz yıldan fazla bir süre tek bir birim olarak işlev gördü, ta ki kütüphane, 1863’te, Saraybosna Müftülüğünün Careva Camii dışındaki ofisine taşınana kadar 1935 yılına kadar kaldığı kendi odasına taşınana kadar. Kütüphane, eski müftü binasının tamamı kütüphanenin varlıklarını barındırmak için kullanılana kadar büyümeye devam etti. 1992’de Saraybosna Kuşatması’nın başlamasına kadar bu konumda kaldı.

İMHA VE KORUMA

1697’de Avusturyalı general Savoy Eugene, birçok tarihi eseri yok ederek kütüphaneye baskın düzenledi. Kaybedilecek en önemli belgelerden bazıları Saraybosna mahkeme kayıtları, toprak mülkiyetini, evlilikleri ve diğer önemli yasal olayları kaydetti.

1990’lardaki Yugoslav Savaşları sırasında, Saraybosna şehrinin büyük bir kısmı Sırp Cumhuriyeti Ordusu tarafından kuşatma altındaydı. Basılı kitapların çoğu muhafaza edilmek üzere Careva Camii’ne taşındı. El yazmaları, şehrin neredeyse dört yıllık kuşatması sırasında sekiz kez taşındı. En değerli 500 el yazması, saklandıkları Privredna Banka’nın kasalarına yerleştirildi. Kuşatma kaldırılıncaya kadar orada kaldılar.

YENİDEN İNŞA

Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi, 10 yıllık inşaatın ardından 15 Ocak 2014 tarihinde yeniden açıldı. Yeni kütüphane, büyük ölçüde Katar ülkesinden gelen 8,8 milyon ABD Doları tutarında bir hibe ile inşa edildi ve yaklaşık 500.000 materyal tutma kapasitesine sahip. Yeni kütüphane üç katlı olup cam ve mermerden yapılmıştır. Okuma odaları, bir koruma odası ve üç farklı dile kadar eşzamanlı çevirilere izin veren WiFi kulaklıklı 200 kişilik bir oditoryuma sahiptir. Bodrum katında, Bosna’nın okuryazarlık tarihine adanmış bir müze var.

HOLDİNGLER

Kütüphanede Arapça, Türkçe, Farsça, Boşnakça ve diğer dillerde 100.000’den fazla el yazması, basılı kitap ve belge bulunmaktadır. 10.500’den fazla kütüphane birimi, İslami bilimler, Doğu dilleri, çan harfleri, felsefe, mantık, tarih, tıp, veterinerlik bilimi, matematik, astronomi ve diğerleri alanlarında yaklaşık 20.000 metin içeren el yazmaları kodlarını içermektedir.

Saraybosna Kuşatması’ndan ve kütüphanenin restorasyonundan bu yana, kütüphanenin koleksiyonuna birkaç önemli İslami el yazması eklendi. Bu el yazmalarından en önemlileri şunlardır:

Ihya’ulum el-din kütüphanede en eski yazma ve tarafından yazılmış, Abu Hamid Muhammed Gazzâlî’nin (d. 1111) Arapça.

Diwan ait Hafız Şirazi Farsça yazılmış (d. 1389), güzel İslami minyatürlü aydınlatılmaktadır.

Tuhfat al-ahrar, Farsça yazar Nur al-Din ‘Abd al-Rahman Jami (ö. 1486) tarafından yazılan didaktik bir şiirdir ve koleksiyonda bulunan İslami hat sanatının en temsili parçalarından biridir. 1576 dolaylarında kopyalandı.

* Firdaws al-ahbar bi-masur al-khitab, İran’ın Hamedan kentinde 1151 yılında Abd al-Salam ibn Muhammed el-Harizmi tarafından kopyalanan bir hadis derlemesidir.

Üçüncü hacmi Kur’an yorumunda kapsayan Arapça, Sureler Barakat ibn ‘İsa ibn Ebu Ya’ ile Ebû İshâk Ahmed ibn Muhammed ibn İbrahim el-Talabi el-Nisaburi (d. 1035) tarafından yazılan ve kopyalanan Altı ve Yedi 1176’da la Hamza.

Şeyh İbrahim Haqqi al-Erzurumi (ö. 1780) tarafından Türkçe yazılmış ansiklopedik eser Ma’rifetname’den birkaç örnek .

İbn Sina tarafından Arapça yazılan ünlü bir tıp eseri olan El Kaun’un Dördüncü Kitabının bir bölümü (ö. 1037).

Musa ibn Muhammed Qadi-zada (ö. 1412) tarafından 1675’te kopyalanmış geometrik bir inceleme olan Ashkal al-ta’sis fi al-handasa üzerine Arapça bir yorum.

Arapça el-Mulakhkhas fi al-hay’a, Mahmud ibn Muhammed ibn ‘Ömer el-Jagmini el-Khawarizmi’nin astronomi üzerine bir el yazması (ö. 1334). Bu özel çalışma 1658’de kopyalandı.

Kütüphanenin koleksiyonunda yer alan Mus’hafs’ın önemli nüshaları, ışıklı Kuran nüshalarının yanı sıra Osmanlı İmparatorluğu dönemine ait çeşitli öğretim lisansları ve Boşnakça ve diğer Avrupa dillerinde 35.000 basılı kitap da bulunmaktadır

KAYNAK: VİKİPEDİ, ÖZGÜR ANSİKLOPEDİ

FOTOĞRAFLAR 2011 YILINDA ÇEKİLMİŞTİR