ALİ PAŞA CAMİİ (OHRİ) – MAKEDONYA
Ali Paşa Camii, Kuzey Makedonya’nın Ohri şehrinde yer alan bir camidir. Minare yüksekliği 31 metredir.
TARİHÇE
Ali Paşa Camii, 1573’te inşa edildi. 1823’te onarımdan geçirildi. 1912’de Balkan Savaşları sırasında caminin minaresi bombalanarak yıkıldı. Cami 2015-2019 yılları arasında Türkiye merkezli Vakıflar Genel Müdürlüğünün girişimiyle ₺14 milyon maliyetle onarıldı ve 28 Kasım 2019’da tekrar ibadete açıldı.
MİMARİ
Kare planlı olan caminin ana mekânı tek, son cemaat yeri üç kubbelidir. Caminin tek minaresi 32 m yüksekliğindedir.
Kuzey Makedonya’nın Ohri şehrinde 1573 yılında Süleyman Paşa tarafından inşa ettirilen Ali Paşa Camii’nin bir kısmı 1823 yılında yıkıldı. Belgrad veziri olan Maraşlı Ali Paşa tarafından onarıldı.
(Kayıtlarda ilk mimarının kim olduğuna rastlayamadık ancak Koca Sinan olma ihtimali yüksek.)
Kısa süre sonra Osmanlı için Balkanlar’da sıkıntılı dönem başladı. 1912 yılında Bulgar milisler tarafından minare yıkıldı. Minarenin yeniden yapılması için 2015’te iş birliği protokolü imzalandı. 14 Haziran 2016’da Kuzey Makedonya Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nca onaylandı. Restorasyon çalışmalarına 22 Mart 2017 itibarıyla başlandı. Vakıf eseri olan caminin yıkılan 32,5 metrelik minaresi Vakıflar Genel Müdürlüğü ve TİKA tarafından inşa edildi.
Ancak bu pek de kolay olmadı.
K. Makedonya’da Osmanlı döneminden kalan pek çok mimari eserden bir kısmı UNESCO tarafından koruma altına alınmasına rağmen, bazı gayrimüslim gruplar, 32 metre yüksekliğinde yapılması planlanan minareden rahatsızlıklarını ileri sürmüş ve bu yükseklikte bir minarenin, “Şehrin Hristiyan dokusuna zarar vereceğini” iddia etmişti.
Cami inşaatının durdurulması için defalarca protestolar düzenlendi. “Ohri Mekke’ye dönüşmesin” sloganları atıldı. Bilmiyorlar ki herhangi bir şehir Mekke’ye dönüşmez.
Bu anlayıştan, hoşgörüden ve azınlık haklarını idrakten yoksun oldukları için şantiyeye inşaat malzemesi girişi engellenmek istediler. Savcılık talimatıyla, emniyet güçleri tarafından malzeme girişi yasaklandı. Ohri’deki Müslümanlar yılmadı, minare taşlarını geceleri elle taşıdılar ve inşaat tamamlandı. 107 yıl sonra tekrar minaresine kavuşan ve son derece orijinal bir kubbesi bulunan camiin açılışı yapıldı.
Türkiye Cumhuriyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Kuzey Makedonya İslam Birliği Başkanlığı arasında 01 Nisan 2015 tarihinde imzalanan protokol kapsamında, 107 yıldır yıkık durumda olan 32.5 m yüksekliğindeki minaresinin yapımıyla birlikte yaklaşık 2,5 yıl süren Ohri Ali Paşa Camii’nin restorasyonu tamamlanarak 28 Kasım 2019 tarihinde törenle ibadete açıldı.
Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi
