YENİ CAMİ – BERGAMA / İZMİR
Adres: Bankalar Caddesi – Bergama – İzmir
Uzun çarşı caddesinde ve Karaosman Sebili karşısındadır.
Yeşilli cami de denir. Dış kapısı üstündeki kitabeye göre, Cami “Karaosman zade Haidi İbrahim Nazif Ağa” tarafından 1229(1814) tarihinde yaptırılmıştır.
Cami, zemin kat üzerine 9.6 kare planlı yapılmıştır. Son cemaat mahalli olarak 4.5×5.5 m. ölçüsünde kapalı bir kısım ilave edilmiştir. Buraya 10 basamaklı merdivenle çıkılmakta ve direkli bir yağmurluktan girilmektedir. Bina, moloz ve kireç harçla yapılmıştır. Ahşap çatılıdır. Profilli silmelerle duvarların üzeri çevrilmiştir.
Mihrap, alçı kabartma ile süslüdür. Minberi tahtadandır. U şeklinde kafesli maksuresi vardır. Cami, 1908 yılında esaslı tamir görmüş ve yeşile boyanmıştır. Caminin doğu köşesinde yonu taştan yapılmış ilk minaresi 1914’de depremden yıkıldığı için kaidesinden üstü yeniden yaptırılmıştır. Bu minarenin de beden taşları açıldığından 1954’de (Müessesatı Diniyeyi Koruma Cemiyeti tarafından)24 m. Yüksekliğinde 60 basamaklı inşa edilmiştir.
Minareyi, Bergamalı minareci Kamil Toy yapmıştır. Cami avlusunun üç tarafında 16 medrese odası bulunuyordu. Bugün bunlardan cadde üstüne düşen kısımda beş odası kalmıştır. Avlu ortasındaki şadırvan 12 köşelidir. Mermerleri süslüdür. Şadırvan üstünde sekiz köşeli ahşap çatılı bir gölgelik vardır. İnce tahta çubuklar birleştirilmek suretiyle hendesi şekiller meydana getirilmiştir. Minare tarafında bir de ayakyolu bulunmaktadır. Bu cami için, Karaosmanlar’dan Hacı Ömer Ağa tarafından çok büyük bir vakıf bırakmıştır. Hacı Ömer Ağa, Karaosmanlılar’dan Voyvodalık yapan mühim bir şahsiyettir. Hacı Ömer Ağa’nın oğlu hacı Mehmet Ağa’da, bu caminin imam, hatip ve müezzini ile müderris ve odalarda okuyan öğrenciler için yeter derecede akçe tahsis etmiştir. Yine bu kişi, aynı vakıfnamesiyle Kurşunlu Cami imam, hatip ve müezzinine de maaş bağlamıştır
Cami avlusuna, cadde üzerinde yer alan ve üzerinde inşa kitabesi bulunan yuvarlak kemerli kapıdan girilmektedir. Cami avlusunda, Rokoko tarzında mermer bir şadırvan bulunur. Şadırvan, 1227 (1812) tarihlidir ve Hacı Ömer Ağa vakfıdır. Şadırvanın sekizgen ahşap örtüsü 8 tane ahşap direk üstüne oturmaktadır. Deposu 12 köşeli olup, üzeri alçak kabartmalarla süslüdür. Caminin son cemaat yeri fevkanidir ve son cemaat yerine 11 basamaklı bir merdivenle çıkılır. Minare, harimin kuzeydoğu köşesinde yer alır. Minareyi, Bergamalı minareci Kamil Toy yaptırmıştır. Harimin kuzeyinde yer alan son cemaat yerine, merdivenlerle ulaşılan, üstü sundurma çatıyla örtülü bir sahanlıktan girilir. Harime giriş, yuvarlak kemerli bir kapıyla sağlanmıştır. Kapı söveleri profillidir. Harim; düz, ahşap tavanla örtülüdür.
KAYNAK: BERGAMA BELEDİYESİ
