ÇARŞI CAMİ – ALİAĞA / İZMİR

İzmir ili, Aliağa ilçesi, Kültür Mahallesinde bulunan merkez cami, 1928 yılında kilise iken camiye çevrilmiştir.

Kilisenin kitabesinin günümüze kadar gelmemesinden dolayı caminin yapım tarihi bilinmiyor. Osmanlı arşivlerinde 1860 lı yıllarda, tipik bir Rum Ortodoks kilisesi olarak yapıldığına dair kayıtlar bulunmaktadır.

Yapı, taş ve tuğladan dikdörtgen planlı olarak inşa edilmiş, plan tipolojisine bakıldığında ise bazikal tipte üç nefli bir Ortodoks kilisesinin temel özelliklerini taşımaktadır.

1924 yılında Türkiye ye gelmeye başlayan Lozan Mübadillerince yanmış olarak bulunan kilise yapısı 1928 yılında camiye çevrilmiş, mihrap ve minber bu tarihte eklenmiştir. Eski çan kulesi yerine, aynı temeller üzerine inşa edilen minare 1946 tarihlidir. Cami 1946 ve 1952 yıllarında olmak üzere iki kapsamlı onarım geçirmiştir.

Yapı Aliağa’nın en eski yapısı olmakla birlikte, döneminin dini, mimari, kültürel ve sosyal yaşamını yansıtan, kısmen bazı kayıpları olsa da orijinal özelliklerini yitirmemiş önemli bir kültür varlığımızdır.

İzmir 1 nolu kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurulu tarafından 18.02.1993 tarihinde, korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescillenmiş ve 2012 yılında aslına uygun olarak İl Özel idaresinin katkılarıyla Aliağa Belediye tarafından restore edilmiştir.