SIĞACIK HAMAMI – SEFERİHİSAR / İZMİR

   Sığacık Camisi’nin batısında, camiye yaklaşık 20 metre uzaklıktadır. Kırma taşlarla inşa edilen yapının duvarlarında devşirme mermer parçalar yer almaktadır. Ilıklık ve iki halvet hücresinden oluşan hamamın soyunmalık mekânı günümüze ulaşamamıştır Hamamın kuzey cephesi önünde, günümüze ulaşamayan Soyunmalığın duvarlarına ait izler görülebilmektedir. Ilıklık, dikdörtgen bir mekândır. Mekân iki yandan tonozlarla kareye dönüştürülmüş ve ortası, geçişleri pandantiflerle sağlanan bir kubbeyle örtülmüştür. Ilıklığın güneyinde yer alan iki halvet hücresinin de pandantif geçişli birer kubbeyle örtülü oldukları görülmektedir. Sivri kemerli bir açıklıkla ılıklıktan doğu halvet hücresine ulaşılmaktadır. Batıdaki halvet hücresinin ılıklık ile bağlantısını sağlayan bir girişi yoktur ve bu hücreye diğer halvet hücresinden ulaşılmaktadır. Hamamın güney cephesi üzerinde su deposu ve külhan yer almaktadır

  Ancak, bugün, bakımsız ve oldukça kötü durumda olan hamamın külhanı görülememektedir

Türk hamamları mekân dağılımı ve ısıtma sistemleri bakımından genellikle Roma hamamlarına benzediği kabul edilmektedir. Türk hamam mimarisinde sıcaklık bölümünün plânını dikkate alarak, Semavi Eyice bir tipoloji yapmıştır.36 Söz konusu çalışmada, Osmanlı hamamları ele alınmasına karşın, bu gruplama Anadolu Selçuklu ve Beylikler devri için de kullanılmıştır

   Sığacık Hamamı, S. Eyice’nin yapmış olduğu gruplamaya göre “Ortası, Enine Sıcaklıklı ve Çifte Halvetli Tip” içerisinde incelenebilir. İki birimden oluşan bu tipte, önde enine uzanan, ortası kubbeli ve iki kemerle birbirinden ayrılan an bölümleri düz tonoz örtülü bir sıcaklık ve gerisinde bu sıcaklık mekânına birer kapıyla açılan çifte halvet hücresi yer almaktadır. Küçük boyutlu olan bu şemanın yaygın örneklerine genellikle taşrada ve 15. yüzyılda çok sık rastlanmaktadır. Aynı plan tipinin Anadolu Selçuklu döneminden bilinen ilk örneği, Tokat Pervane Hamamı’nın kadınlar kısmıdır (XIII. yüzyıl)37. Bilecik Gölpazarı Mihal Bey Hamamı yüzyıl)38, İbrahim Paşa Hamamı ( XV. yüzyıl)39, Tire Yeniceköy Hamamı yüzyıl sonu, XV. yüzyıl başı) bu grubun önemli örnekleri arasında sayılabilir

   Bazı örneklerde, Sığacık Hamamı’nda olduğu gibi, sıcaklık birimi ılıklığa çevrilip, sıcaklık sadece iki halvet hücresinden ibaret bırakılmıştır. Özellikle, halvet hücrelerinden yalnızca birinin bu kısma açılması, ısı kaybını engellemeye yönelik bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Hekim Hamamı (XV. yüzyıl)41, Molla Arap hamamları bu tipin farklı varyasyonlarını yansıtan örneklerdendir

   Üzerinde herhangi bir kitabe bulunmayan Sığacık Hamamı’nın inşa tarihi belli değildir. Türk mimarisinde, camiden önce yakınına bir hamam inşa edilmesi bir gelenektir. Hamamın camiden kısa bir süre önce inşa edilmiş olması mümkün görünmektedir. Hamamın inşa malzemesi ve inşa tekniği açısından camiyle benzer özellikler göstermesi, iki yapının yakın tarihlerde yapılmış olabileceği fikrini desteklemektedir

Kaynak: Sanat Tarihi Dergisi Sayı/Number XVI/1 Nisan/April 2007, 25-48 SIĞACIK’TA TÜRK MİMARİSİ (Seferihisar/İzmir