ŞEYH MEKNUN (AÇIKBAŞ) TÜRBE VE ZAVİYESİ – TOKAT
Tokat-Turhal yolu üzerinde, Yeşilırmak kıyısında, Yeşilırmak Köprüsü yakınında yer alan yapı Şeyh Meknun Tekkesi veya Açıkbaş Tekkesi diye adlandırılmaktadır. Bugün mevcut olmayan, ancak 1930’lu yıllarda görülmüş kitabesine göre Mesud bin Keykavus tarafından 13.yy.da inşa ettirilmiştir. Evliya Çelebi de bu yapının Bektaşi Tekkesi olarak kullanıldığını belirtmektedir. Yıkılan çevre duvarı taşları, Yeşilırmak Köprüsü’nün 1904 yılı onarımında kullanılmıştır. 1976 ve 1982 yıllarında gördüğü onarımlarda orijinal mimari özelliklerini kaybetmiştir. L şeklinde bir plan şemasına sahip olan yapı, doğu-batı doğrultusunda uzanan kubbeli ve eyvanlı birim ile güneyde ona bitişik türbeden oluşmaktadır. Güney cephedeki kapıyla girilen kubbeyle örtülü merkezi mekanın batısında tonoz örtülü eyvan; doğusunda ise kısa bir koridorla ulaşılan beşik tonoz örtülü bölüm yer almaktadır. Eyvanın güney duvarındaki bir kapıyla da girilebilen kubbeyle örtülü, kare planlı türbenin doğu cephede yer alan bir kapıyla da dışarıyla bağlantısı bulunmaktadır. Merkezi mekan, eyvan ve türbe dikdörtgen formlu pencerelerle dışarı açılmaktadır. Tamamen moloz taş kullanılarak yığma tekniğinde inşa edilmiştir. Köşelerde, kapı ve pencere sövelerinde kesme taş; kubbe, tonoz ve kemerlerde tuğla kullanılmıştır. Onarım sırasında dış cephelerde derzler sıva ile doldurularak, cephenin özgün mimarisi bozulmuştur. Kubbeli merkezi mekan, eyvan ve türbede bugün parçalar halinde çiniler görülmektedir. Mor renkli çini şeritler ve altıgen firuze çinilerle bezeli olduğu kalan izlerden anlaşılmaktadır (Karagülle,1927-37; Aksulu,1994; Evliya Çelebi,1999; Gündoğdu V.D,2006).
Kaynak: Kültür Envanteri Anıt
