ALİ PAŞA TÜRBESİ – TOKAT

Tokat’taki en büyük Osmanlı anıt eseri olan Ali Paşa Külliyesi, Cumhuriyet Meydanının güneyinde kalır. Sultan II. Selim zamanında Ali Paşa tarafından 1572 yılında yaptırılan caminin avlusunda Ali Paşa’nın eşi ve oğlu Mustafa Bey’in türbeleri de yer almaktadır. Ali Paşa Bosnalı olup Enderun’da yetişmiştir. Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Beyazid’in damadıdır. Beyazid babasına isyan ettiği için öldürülmüş, damadı Ali Paşa da, II. Selim zamanında Söngüt Çayırında idam edilmiştir. Rivayete göre; dönemin kudretli padişahı Sultan Süleyman’ın evliyalar, erenler, enbiyalar yani kırklar meclisi ile bu kutsal mekânda toplantılar yaptıklarından bahsedilerek kanunlar hazırladıklarından dolayı “Kanuni” unvanını burada aldığına inanılır. Osmanlı geleneğine göre öldürülen Devlet adamlarının yaptırdıkları eserler için kitabe konulmazdı, bu nedenle camide kitabe yoktur. Ancak Ali Paşa avluya yaptırdığı türbesine mezar kitabeleri koydurarak ismini dolaylı olarak camiye mal etmiştir. Camiinin önünde asırlık bir ağaç bulunmaktadır. Mimar Sinan ekolünde yapılan cami, kesme taştan yapılmış olup, tek kubbesi ve tek minaresi vardır. Kare planlıdır. Günümüze orijinal süslemeleri ile ulaşan tek ahşap şadırvana sahiptir. Ana mekanın kıble dışında kalan diğer 3 duvarında karşılıklı mahfiller yer alır. Bunların kuzey yönündekiler oda şeklindedir. Kesme taştan kemerli olarak yapılmış mahfillerin üst kısmında kadınlara ait bölümler vardır. Kubbe kaidesinde 8 gen kasnakta ve duvarlarda pencereler olan caminin stalaktitli mihrap ve minberi sarı ve gök mermerden yapılmıştır. 19. yüzyıl boyama buket desenleriyle yapılan iç süsleme caminin yapıldığı 16. yüzyıl ile bağdaşmamaktadır.

KAYNAK: kulturportali.gov.tr