DOLMABAHÇE SAAT KULESİ – İSTANBUL

   Dolmabahçe Saat Kulesi, Bezmi Âlem Valide Sultan Camii ile Dolmabahçe Sarayı’nın Saltanat Kapısı arasında yer alan saat kulesi. 1890-1895 yılları arasında Sultan II. Abdülhamid tarafından yaptırılan saat kulesi 1.210.550 kuruşa mal olmuştur.

   Dolmabahçe Saat Kulesi Saray mimarı Sarkis Balyan tarafından Neobarok ve Ampir tarzında yapılmıştır. Kule, 12×12 metrelik köşelerinde birer fıskiyeli havuzun olduğu bir platform üzerinde dört katlı olup kademeli olarak daralmaktadır. Kule 8.5 x 8.5 metrelik köşeleri pahlı bir kare plan üzerine oturmaktadır. Kulenin tüm cepheleri birbirine eştir. Sadece zemin kattaki açıklıklardan biri kapı olarak değerlendirilmiştir.

    Açıklıkların iki yanında kompozit başlıklı, bir kısmı yivlendirilmiş her cephede toplamda dört sütun bulunur. Taşkın bir silmeyle ayrılan birinci katta, alt kat sütunlarının hizasında vazolar ile çeşitli bitkisel bezemeler bulunur. Bu kat daha yoğun bezemelidir, yarım daire söveleri sütunlar üzerine oturtulmuş pencere kenarlarında yine ikişer sütun yer alır. Pencere üstüne girlandlar yerleştirilmiştir. II. Abdülhamit armaları deniz ve kara yönünde bulunur. Bir üst katta serbest sütunlar yerine silmeler kullanılmış, dikdörtgen pencereler üzerinde konsollar üzerinde taşınan arşitravlar yerleştirilmiştir. En üst katta, bu katı çepeçevre saran bir parmaklık bulunur. Her cephede üstünde perde motifi bulunduran saat kadranlarının altında birer küçük pencere yer alır. Bu kat saçak silmesi ile sonlandırılmış, en üstteki ”c” kıvrımlı kesik alınlıklarla, üstünde rüzgârgülü olan tepeliğe geçiş sağlanmıştır.

MİMARİSİ

   Saray mimarı Sarkis Balyan tarafından Neobarok ve Ampir tarzında yapılmıştır. 27 metre yüksekliğinde ve 4 katlı olan kulenin 94 basamağı vardır. Merdiven sahanlıklarının zemini renkli taşlarla, geometrik şekiller verilerek yapılmıştır. 12 x 12 m ölçülerindeki mermer platforma, kule sütunları ile 8,50 x 8,50 m abadındaki yapı oturur. Kulenin her kenarında altışar basamaklı merdiven ve köşelerde iki katlı birer fıskiye bulunur.

    Zemin kat cephelerinin üçünde pencere, diğerinde ise kapı vardır ve her yüzeyde kemer kavislerin içinde barometre bulunur. Kapı ve pencerelerin iki yanında çifte sütunlar bu katı süsler.

    7,40 x 7,40 m ebadındaki birinci katın cepheleri çok süslüdür. Saat kulesinin deniz ve kara tarafındaki cephelerde Sultan II. Abdülhamit’in tuğrası bulunur.

    İkinci kat (6,00 x 5,00 m), birinci kata nazaran daha sadedir. Üçüncü kata parmaklıklı balkonla geçiş sağlanmıştır.

    Her bir cephesinde saat bulunur. Saatler Fransız imalatıdır. Deniz tarafındaki saat ayrı kurulurken, diğer üçünün kurulması birlikte olur. Saatçi başı Johann Meyer tarafından takılan Paul Garnier markalı saat 1979’da kısmen elektronik sisteme çevrilmiştir ve çalışır durumdadır.

KÜLTÜREL ETKİLERİ

    Safranbolu’da bulunan ve 2012’de açılan Zamanın Tanığı Saat Kuleleri Parkı’nda Dolmabahçe Saat Kulesi’nin bir maketi de yer alır.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Fotoğraflar: Mustafa Gürelli