RUSSO KÖŞKÜ – BUCA / İZMİR

Gerek mimari form gerekse cephe plastiği bakımlarından kendine özgü kişiliği olan bir konut. Russo köşkü olarak bilinen konutun asıl sahipleri bilinmemektedir. Buca konutlarının gelenekselleşmiş mimarisinden farklı, oyuncaklı ifadesi daha geç bir dönemde (XIX yüzyıl sonu XX yüzyıl başı) yapılmış olduğunu gösteriyor. Cephe kompozisyonlarında, malzeme seçimi ve işçiliğine büyük özen gösterilmiş. 
   Buca evlerindeki eski mimari anlayışa ters düşecek şekilde işlevsel olmaktan çok biçimsel kaygıyla bir sosyal statü ifadesi olarak ele alınmış. Belli bir akımı yansıtmayan, Baroktan Art Nouveau ya kadar değişik motiflerin bir arada kullanıldığı kendine özgü bir kompozisyonu vardır.

   Buca yerleşiminde, 81 sokakta konumlanan (116ada, 6parsel) ve Russo Köşkü olarak bilinen yapı, yerleşim bütününde farklı mimarisi ile dikkat çekmektedir. Buca Belediyesi kayıtlarına göre inşa tarihi 1895 olarak belirlenen köşk., gotik izler taşıyan cephe kurgusu, çatı formu ve çatıyı vurgulayan ahşap bezemeli alınlığı, yapıya koloniyel bir ifade yükleyen sütunlu giriş portiği, giriş portiğinin üstünde izlenen eğrisel kapalı çıkması, Art Nouveau etkileri yansıtan yoğun bezemeli cephe düzenlemesi ile tam bir eklektisizm örneğidir. Yapının 20. yüzyıl son çeyreğine ait bir fotoğrafta gözlenen, kâgir konsolların taşıdığı ve kâgir korkuluklarla çevrelenmiş açık çıkma, günümüzde yerel cumba elemanını refere eden kapalı çıkma haline dönüştürülmüştür. Ancak bu değişimin tarihi net değildir. Bodrum ve iki temel kat kullanımından oluşan yapının, 20. yüzyıl ortalarında değişen ekonomik ve toplumsal yapı dâhilinde, üç konut haline dönüştürüldüğü belirlenmiştir.

   Katlara bağlı olarak uygulanan çoklu kullanım, 20. yüzyıl sonlarında doğru, mülkiyetin el değiştirmesi ile sonlandırılmıştır. Yapı günümüzde Türk bir aile tarafından konut kullanımını sürdürmektedir.

   Yapının temel kitle kurgusu, 282 ada, 29 parselde konumlanan ancak günümüze ulaşamayan yapı ile büyük benzerlikler taşımaktadır.

   Ancak bu yapının yalın ve durağan çizgileri, Russo Köşkü’ne model alınmış olduğunu düşündürmektedir.

Kaynak: Levanten Heritage