DEMOSTANİS BALTACI MALİKÂNESİ – BUCA / İZMİR

Demostanis Baltacı, Osmanlı Hamdi Bey’ le çalışmış ve arkeoloji alanında varlık göstermiş bir kişidir. Nitekim gerek ana bina gerekse bahçe mimarisinde incelemiş bir kültürün varlığı bugün dahi hissedilmektedir.

Buca’nın en eski yapıtlarından birisidir. 1863′ te Abdülaziz’in İzmir’e gelişinde Buca’da kaldığı yer burasıdır. Söylentilere göre Sultan, Aliotti Bahçesine bakan kapıdan kabul edilmiş ve adet olduğu üzere, kapı bundan sonra kapatılarak bir daha kullanılmamıştır.

Kesin bilinmemekle birlikte, muhtemel olarak 1890 larda Malikanenin Ispartalıyan adlı İzmirli bir zengin tüccarın mülkiyetine geçtiği anlaşılmaktadır. 19. yüzyılda Yunan Milli Bankası adına 120.000 kaimeye satın alınmıştır.

Daha sonra Venizelos burasını, savaşta ölenlerin çocukları için bir yetimhane yapılmak üzere İzmir Rum Toplumuna bağışlamıştır. 1922’de buradaki yetimler, Amerikan Kızılhaç’ı tarafından Yunanistan’ a nakledildi. Bu tarihte Türk Devleti’ne geçen malikane Mustafa Kemal Paşa’ya bağışlandı. Fakat Paşa burasının okul yapılması istedi. Nitekim malikane 1930 lu yıllarda bu yana okul olarak kullanılagelmiştir. Buca Orta Okulu olmuş, asıl konak yatılı öğrenci yurdu, diğer müştemilat binaları da müsamere salonu v.s. olarak kullanılmıştır. Dimostanis Baltacı Malikanesi, bugün Buca Lisesi ek binası olarak kullanılmaktadır. Malikane içindeki havuz ve heykeller nostaljik yapısını korumaya devam etmektedir.