ROŞ HA HAHAR ( DAĞIN ZİRVESİ ) HAVRASI – KARATAŞ / İZMİR
Yahudilerin Karataş’taki ilk havrası Roş Ha Hahar Havrası’dır, Halit Rıfat Paşa Caddesi’nin hemen üstündeki bu günkü 281. Sokak, 6 numarada, yani eski adıyla söyleyecek olursak Teşvikiye Mahallesi, Kiremitçi Sokağında bulunmaktadır. Çok büyük olmayan bu havranın bir de bahçesi bulunmaktadır. Havraya birkaç basamak merdivenle çıkılır, binada taş ve tuğla ağırlıklı malzeme kullanılmıştır. Taban ve tavan döşemeleri ahşaptan olup içeride sıcak ve sevimli bir ortam oluşmuştur. “Dağın Zirvesi” anlamına gelen adına uygun olarak hakikaten denizin yanından bakıldığında dağın zirvesindedir. Havranın içinde bulunan iki adet örtünün üzerindeki tarihleri dikkate alacak olursak; bu tarihi yapının 1890 yıllarında yapıldığını söylemek hata olmaz sanırım, bu da ünlü Haham Başı Avraam Palaçi dönemine denk gelmektedir.
Havra yığma taştan ve çatısı ahşap olarak inşa edilmiş daha çok dışarıdan bakıldığında; sade bir evi andırmaktadır. Havra, kuzey batı yönüne bakmakta olup yer döşemeleri karo mozaiktir. Havranın içerisinde, 2000 yılında ciddi bir onarım yapıldı ve ardından da dış cephe ve bahçe düzenlemesi yapıldı. Göz alıcı renklerle boyanan bahçe giriş kapısı oldukça dikkat çekicidir. Bahçesindeki ağaçların altında oturup bu binayı seyretmek insana huzur veriyor. Binanın içini geniş ve büyük pencerelerden dolan gün ışığı aydınlatıyor, kahverengi boyalı ahşap oturaklar, dua yerleri, dolaplar ve raflar insanı sıkmıyor. Havranın içinde benim dikkatimi çeken mermer tabletler üzerinde bu havranın yapılmasına yardımcı olanların isimleri tek tek yazılı olması, ne güzel şeydir unutulmamak dedirtiyor insana. Bu havra Yahudi vatandaşların ibadetleri için yeterli değildi, Karataş ve İzmir Yahudileri için çok önemli bir isim olan Nesim Levi bu havra civarında bulunan bir adet evini havraya dönüştürdü ve vefat eden kızının adını verdi. Ne yazık ki kızının adını taşıyan Beit Esther havrası yanmış ve yok olmuştur. Bir diğer yaptırdığı havra olan Beit Levi Havrası da 1982 yılında yıkılarak daha sonra yerine apartman yapılmıştır.
1940–45 yıllarında komşularımız Avrupa, Amerika ve özellikle de İsrail’e göç ettiler. Bu öyle böyle bir göç değildi bizim için, çünkü bir anda boşalmıştı sağımız, solumuz. Dağın Zirvesi’ndeki bu havranın da cemaati git gide azalmaya başladı ve 1960’a gelindiğinde ise artık havra yalnızca bayramlarda ve özel bazı günlerde açılır olmuş o eski kalabalık ibadet ve görkemli düğün törenleri artık yapılamaz olmuştur. Şimdilerde yalnızca bayramlarda ve özel günlerde kapılarını ziyaretçilerine açmaktadır.
KAYNAK: ABDÜLKADİR HAZMAN ( İZMİR’İN BATI YAKASI )
