REŞADİYE STEFANA RUM KİLİSESİ – TALAS / KAYSERİ

Kayseri ili, Talas İlçesi, Reşadiye Kasabası, Fabrika Çıkmazında bulunmaktadır.
Bugünkü durumu: Bakımsız ve harap haldedir. Eser 1840 yılında inşa edilmiştir.
Plan ve mimari özellikleri: Doğu-batı doğrultudaki kilise, üç nefli olup bazilikal plânlıdır. Kilisenin dış ölçüleri 11.65×19.70 m. dir. Orta nef diğerlerinden daha geniş tutulmuştur ve dörder sütunla bu neflerden ayrılmıştır. Nefleri birbirinden ayıran yuvarlak kemerler dikdörtgen kesitli büyük ayaklara yerleştirilmiş sütunlara ve yan neflerde duvara yerleştirilmiş konsollara oturmaktadır. Sütunların başlıklarında palmet, konsollarda akantüs kabartmaları görülür. Kilisenin yan nefleriyle orta nefin batısındaki bölüm çapraz tonozla, orta nef ise beşik tonozla örtülüdür.
Kilisenin üst örtüsü taştan eğimli kırma çatıyla kapatılmıştır. Ancak kilisenin fabrika olarak kullanıldığı dönemde, orta nefin üzerine gelecek şekilde betonarmeden bir su deposunun yapılmış olduğu dikkati çekmektedir. Kiliseye girişi sağlayan batı duvarındaki kapı, yapının 1956 yılında iplik fabrikası olarak kullanılmasından dolayı kapatılmıştır. Kapının güney ve kuzeyindeki pencerelerden kuzeydeki kapatılmış, batı duvarın üst kısmındaki üç pencere açık bırakılmıştır. Pencereler düz lentolu ve dikdörtgen formludur. Kilisenin güney ve kuzey cephelerinde zemine kadar inen dört niş ve bunların üzerinde pencere açıklıkları bulunmaktayken, nişlerden bazıları kapıya dönüştürülmüş, üstteki pencerelerden de bazıları örülerek kapatılmıştır. Doğu cephesinde bulunması gereken ve yarım kubbeli olduğu varsayılan apsis ve pastaforium mekânları tamamen yıkılmıştır.
Yapının fabrikaya dönüştürülmesi esnasında apsis yıkılarak giriş bu cepheden sağlanmıştır. Doğu cephede duvarın üst kısımlarında her nefe açılan birer pencere yer almaktadır. Orta nef tonozunun köşelerinde İncil yazarlarının sıva üzerine fresko olarak yapılmış betimlemeleri görülmektedir. Tonozun güneydoğu köşesindeki betimlemede kartal tasviriyle birlikte işlenmiş İncil yazarı Yahya seçilebilmektedir. Diğer İncil yazarları simgeleriyle birlikte günümüze ulaşamamıştır. Kilisenin güneyindeki nişlerden birinin doğu yüzüne Hagios Kristoforos betimlemesi işlenmişken, güney duvarda bir de sadece baş kısmı seçilebilen İsa tasviri yer almaktadır.
Yapının neflerini ayıran sütunların ve konsolların palmet ve akantüs bezemeli başlıkları ve tonoza işlenmiş freskoları dışında bezemesi yoktur.
Kilise kırmızıya yakın kahverengi kesme taştan inşa edilmiştir. Kitabesi : Eserin kitabesi yoktur.
Tarihlendirme: Araştırmacılarca 1840 yılına tarihlenir.
Kaynakça: Şeyda Güngör Açıkgöz, Kayseri ve Çevresindeki 19.Yüzyıl Kiliseleri ve Korunmaları İçin Öneriler, (İ.T.Ü. Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul, 2007, s.77-)