TARİHİ HAN – ALİAĞA /İZMİR
İzmir ili, Aliağa ilçesi, Kültür Mahallesi, İskele Meydanındaki Han 18. Yüzyıl eseridir.
Yapı ortada avlusu bulunan iki katlı dikdörtgene yakın bir plana sahiptir. İnşa malzemesi olarak kesme taş, kaba yontu taş ve tuğla kullanılmıştır. Dıştan kırma çatı ile örtülü olup alaturka ve marsilya tipi kiremit ile örtülüdür. Cephelerin örtü ile birleştiği bölümde düz profilli taş saçak yer almaktadır.
Kapıların bazıları pencereye dönüştürülmüş, pencereler genişletilmiş, yeni pencereler açılmıştır. Avludan üst kata çıkışı sağlayan betonarme merdiven yapılmıştır. Yıkılan duvar malzemesi ile avluya yeni mekanlar yapılmış, yapı de değiştirilmiş ve böylece çoklu ev olarak kullanıma açılmıştır.
Yapının esas cephesi İskele meydanına bakan kuzeydoğu cephesidir. Cephe ortasına giriş açılmış ve bu kısım yan kanatlarda daha yüksek tutularak vurgulanmıştır. Giriş kapısı yuvarlak kemerli olup, üzerine tuğladan hafifletme kemeri örülmüştür. Kemer tepe noktası hizasında profili yatay bir silme bulunmaktadır. Giriş avluya geçişi sağlayan koridora açılmaktadır. Koridorun girişe göre sağ ve sol kanadında düz atkı taşlı, düşey dikdörtgen şeklinde üst kata çıkışı sağlayan birer kapı bulunmaktadır. Bu kapıların açıklıkları örülerek yeni kapılar oluşturulmuştur. Atkı taşları üzerinde taş hafifletme kemerleri bulunmaktadır. Bu kemerler üç parçadan oluşmuştur. Koridorun zemini orijinal taş döşemelidir. Yapıdan gözümüze kuzeydoğu kanatları sağlam ulaşmıştır. Güneydoğu kanadı yıkılmış, malzeme yeniden kullanılarak kemer yapılmıştır. Güneybatı kısmı ise kemerli bir giriş ve duvar kalıntıları mevcuttur. Yapıda kapı ve pencerelerin hepsi, taş malzemeli düz atkılı düşey dikdörtgen açıklıklar şeklindedir. Alt kat seviyesindeki cephelerinde düz atkılı taş söveli, demir şebekeli orijinal pencereler mevcuttur. Avlunun girişe göre sağ yanında kalan kuzeybatı kanadında da yuvarlak kemerli bir giriş bulunmaktadır. Fakat bu giriş, bugün dıştan, yan parselde yer alan taşınmazın cephe duvarıyla kaplanmıştır.
Han bugün özel mülkiyete sahip kişilerin iskanı olarak kullanılmaktadır.
