SULTANHANI – KAYSERİ

    Kayseri-Sivas yolunun 45km. sinde bulunan Sultanhanı (Tuzhisar) köyünde yer alır. Hol portalindeki kitabesinden 1232/1236 yılları arasında Alaaddin Keykubat tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. 
3900m² lik  alana yapılan Kayseri Sultanhanı, plan bakımından daha çok Aksaray Sultanhanı’na benzemektedir. 
Girişi kuzeyden olan Sultanhan’ın portalinin her iki yanında, alt kısımları kare, gövdesi yarım daire sütunlardan oluşan kuleler yer alır. Kısmen yıkılmış portali ise klasik Selçuklu portallarinden farksız olmasına karşın bu kulelerin arasında anıtsal bir görünümdedir. 
   Yüksek kemerli bir holden kare planı avluya geçilir. Avlunun tam ortasında yer alan kare planlı köşk mescit kemerli dört kaide üzerine oturur. Mescide kuzey yöndeki iki taraflı merdivenle çıkılır.  Mescit cephesi ve kemer yüzlerindeki geometrik , rozet, çift düğümlü bordür ve ağızları birbirine bakan ejder tasvirlerinden ibaret  motifler zengin taş işçiliğini gösterir. İbadet kısmı kare planlı, tonozlu olan köşk mescidin içindeki bir nişten yukarıya uzanan bir merdiveni vasıtasıyla ezan okunan terasına çıkılır. 
   Avlunun kuzeybatısındaki kubbeli hamamı beş bölümdür. Hamama sağdaki revağın kuzeybatı köşesindeki kapıdan girilir. Önce giriş holüne ve soyunma yerine daha sonra kurnalı ve kubbeli yıkanma yerine geçilir. Tabandan ısıtılan hamamın su deposu dikdörtgen planlı ve tonozlu mekanıdır. Bu taraftaki revaklı diğer mekanlar, kervansaraya gelen konuklara ve onların hayvanlarına aittir. Bu kısmın karşısında ise yine yazlık olarak kullanılan mekanlar yer alır. Revak ve tonozların avluya bakan yüzleri sivri kemerlidir. 
   Avluya doğru yaklaşık 2m. çıkıntı yapan kışlık hol portalinin yan yüzleri süslemesiz olmasına karşın ön yüzdeki zengin süslemelerden ve işçilikten dolayı dış portal gibi anıtsal görünümlüdür. Dış çerçevesini geometrik süslemelerin oluşturduğu portalin girişinin üstünde dokuz sıralı mukarnas yer alır. Giriş kapısı ise basık kemerlidir. Girişin tam karşısında orta nef, kenarlarda ise dörderden altı sıralı yirmi dört adet kare ayaklı, tonozlu yüksek kemerler yer alır. Kemer ayaklarında insanların ve hayvanların kaldığı mekanları birbirinden ayıran 60-70cm. yüksekliğinde sekiler bulunmaktadır. Duvar dipleri hayvanlara , orta nefe yakın olan mekanlar yolculara, orta nef ise ara hizmetler için ortak bir yer olarak kullanılmıştır. 6m. genişlikte ve oldukça yüksek olan aydınlık kubbesi pandantifler üzerine oturur. Bu kısımda ayrıca seyrek olarak yazılmış bir dua yer alır.   
Kayseri Sultanhanı 1951 yılında restore edilerek bugünkü haline kavuşmuştur.