ORTA IŞIK CAMİ – ODUNKAPI – ESKİŞEHİR
Orta Işık Camii, Eskişehir’in Merkez Odunpazarı İlçesi Orta Mahallesi Malhatun Sokak No:56’da bulunmaktadır.
Cami, tarihi bir cami olup ibadete açılış tarihi bilinmemektedir.
Dikdörtgen planlı, düz çatılı caminin tek şerefeli minaresi gövdesinde minare yapım kitabesi bulunmaktadır.
165 metre kare alana sahip olan cami, 100 kişilik cemaat kapasitesine sahiptir.
Bünyesinde, Tuvalet, Şadırvan, gasilhane, Oturma Odası bulunan cami, soba ile ısıtılmaktadır. Cami görevlilerine ait lojmanı yoktur.
Camide bir İmam Hatip ve bir de Müezzin kayyım görev yapmaktadır.
Mescidi ilk olarak Âşıkzâde Mehmed Efendi yaptırmıştır. Hangi tarihte yapıldığını bilmiyoruz. Ancak zamanla harap duruma gelen mescidi hayır sahiplerinden Hacı Mehmed Ağa tamamen yıkıp yeniden inşa ettirmiştir. Yeniden yapılan mescide (Malumu âliniz mescidlerde sadece beş vakit namaz kılınıyor. Minber olmadığı için Cuma ve Bayram Namazları kılınmıyor) mihrap ilave edilerek cami olarak 16 Eylül 1835 yılında hizmete açılmıştır. İlk olarak imamlık görevine de İsmail oğlu hafız seyyid Mehmed Efendi atanmıştır. (Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Dosya 1595, Gömlek 22, Fon HAT )
Bundan sonra bir dönem Mehmed Ağa Mescidi diye anılan caminin minaresinin doğu yüzündeki kitabeden, 1855 yılında yani caminin inşasından 20 yıl sonra minaresinin yapıldığını anlıyoruz. Camiyi yaptıran Hacı Mehmed Ağa ile imamlık görevi verilen Hafız seyyid Mehmed Efendinin aynı kişiler olduğunu tahmin ediyoruz. Muhtemelen bizim bildiğimiz Hacı Mehmed Zülâli Efendi olsa gerek. Çünkü minarede de aynı isim var. Camiyi yaptırdığında maddi imkânı bitmiş olabilir. Aradan geçen 20 yıllık sürede tekrar elde ettiği varlıkla minareyi yaptırmış olabilir.
Hacı Mehmed Zülâli Efendi bir Nakşi şeyhidir. 1840 yılında Orta mahalle 16 numarada ikamet etmektedir. Hayatı hakkında tam olmasa da biraz bilgimiz var. Şu an arşivimizde hazrete ait 8 eser bulunmakta. Reşehat isimli eserini günümüz harflerine aktararak yayınlandı. Diğer eserleri üzerinde çalışılıyor. Mehmed Zülali Efendinin Nakşibendiliğini kanıtlayacak belgeler olduğu için. Zaten kitabın kenarına kendilerinin yazdığı nottan 1239 (1823) yılında Şam’da Mevlana Halid Ziyaeddin Hz.lerinin yanında seyru süluk için bulunduğunu belirtiyor. (Reşehât sayfa 239)
KAYNAK: DÜNYA CAMİLERİ
