AZİZİYE (YALI) CAMİİ – ORDU
Ordu Şehir merkezinde bulunmaktadır. Yazılı kaynaklara göre, Osmanlı Padişahlarından Sultan Abdülaziz tarafından ahşap malzemeyle inşa ettirilen cami, çok yıprandığı ve yıkılmak üzere olduğundan, Hicri 1310 (Miladi 1892/1893) yılında Kadızade Hasan Efendi tarafından kesme ve moloz taşla yeniden inşa ettirilmiştir. Yığma yapım sistemiyle inşa edilen yapıda malzeme olarak kesme taş ve moloz taş malzeme kullanılmıştır. Yapı, harim ve kadınlar mahfilinden oluşmaktadır.
Kuzeybatı köşesinde kesme taş malzeme ile inşa edilen tek şerefeli minaresi bulunmaktadır. Minarenin kuzey yönünde yuvarlak kemerli kapısı bulunmaktadır. Yapının pencereleri dikdörtgen formlu ve basık kemerlidir. Doğu ve batı cephesinde çift sıra, güney cephesinde tek sıra, kuzey cephesinde ise üç sıra pencere bulunmaktadır. Pencereler ahşap ve tek kanatlıdır. Yapının içten üst örtüsü düz tavan olup ahşap malzemeden yapılmıştır. Yapının dıştan üst örtüsü dört yönde kırma çatıdır. Harimin alt kotu da namaz kılma yeri olarak kullanılmaktadır. Bu alana batı ve doğu cephesinden girişler bulunmaktadır. Aynı kotta kuzey cephesinde dört adet tek kanatlı basık kemerli giriş bulunmaktadır. Harim giriş verandasının altı olan bu alan günümüzde çay ocağı olarak kullanılmaktadır. Yapının harimine giriş, kuzey ve batı cephelerde bulunan açıklıklardan sağlanmaktadır. Kuzey cephesi girişinin basık kemerli açıklığı bulunmaktadır.
Kapı çerçevesinde dikdörtgen ve bitkisel motifli süslemeler yer almaktadır. Açıklığın hemen üzerinde caminin adının ve tarihinin yazdığı alınlık bölümü bulunmaktadır. Lentonun üzerinde ise Arapça kitabesi yer almaktadır. Giriş kapısı iki kanatlı ve ahşaptır. Girişin önünde iki adet taş dikme ile taşınan sundurması bulunmaktadır. Bu alana doğu ve batı yönünden uzanan tek kollu iki adet merdivenle ulaşılmaktadır. Batı cephesi girişi yuvarlak kemerlidir. Kapı açıklığının her iki yanında birer adet sütunçe bulunmaktadır. Kapı açıklığının üzerinde üçgen alınlık yer almaktadır. Giriş kotuna tek kollu merdiven ile ulaşılmaktadır. İç mekânda tüm duvarlar günümüzde sıvalıdır. Duvarlarda süsleme bulunmamaktadır.
Kadınlar mahfiline harimin içinden giriş kapısının doğusunda bulunan merdiven ile çıkılmaktadır. Kadınlar mahfili U planlıdır.
Mihrap, taş malzemeden yapılmış olup kademeli bir yapısı vardır. Minber ve vaaz kürsüsü ahşap malzemeden yapılmış olup özgün değildir.
KAYNAK: KARADENİZ KÜLTÜR ENVANTERİ
