ARASTA CAMİİ – ÜSKÜP / MAKEDONYA
Arasta Camii, 15. yüzyılda Osmanlı Devleti tarafından inşa ettirildi. Camiyi diğer Osmanlı eseri camilerden ayıran en önemli özelliği minaresinin daha kısa ve dört köşeli oluşudur. 1555 yılında meydana gelen depremde kubbesini kaybeden cami, bir başka büyük tehlikeyi de 1689 yılında Avusturya-Macaristan ile Osmanlı arasındaki savaş devam ederken Avusturyalı bir generalin Üsküp’ü ateşe vermesiyle atlatmış. Bu iki olaydan sonra harap duruma düşen cami, 17. yüzyılda restore edilmiş. Üsküp’teki Osmanlı çarşısının kuzey batısında yer alan cami, ülkede komünist rejim hüküm sürerken ibadete kapatıldı. 1963 yılında ise şiddetli bir deprem sonucu caminin tamamına yakını yıkıldı. Cami, bu tarihten beri restore edilmeyi bekliyordu
Bedesten ve Kurşunlu an arasındaki alanda Arasta Camii bulunuyor. Bu caminin vakıfnamesi korunmamış, girişin üzerindeki yazıt da korunmamıştır. 15. yüzyıla kadar uzandığına inanılıyor ve Üsküp’ün ilk Türk yetkilisi Paşa Yiğit Bey’in vakfiyesidir. Mekânın konumuna göre Arasta Camii, Üsküp Çarşısı’nın kurulduğu ilk önemli yapılardan biriymiş. 17. yüzyılda yıkılmış ve 18. ve 19. yüzyıllarda yeniden inşa edilmiştir. Duvarlar sıra, sıra taş ve tuğla ile kaplanmıştır. Bu caminin asıl adı da bilinmiyor. “Arasta” adı Eski Türk dilinden gelir ve çarşı camilerinin karakteristiğidir. Aslında “arasta” kelimesi, büyük bir caminin duvarlarının yanına dikilmiş özel bir ticaret kurumu, sadece bir loncaya yönelik kapalı bir pazar anlamına gelir. Eski Üsküp Çarşısı’nda bir zamanlar belirli bir ticaret yapısı olarak bir arasta, yani kapalı bir pazar varmış. Bu bina hakkındaki en eski bilgiler 1699’da Üsküp Sicil’inde bulunmuştur.
Uzun bir süre, sadece yıkık duvarlı caminin bedeni korunmuştur. Portalın kalıntılarından, heybetli, olduğu sonucuna varılabilir. Bu cami, 1963’te Üsküp’ü vuran korkunç depremde hasar görmüştür. 2010-2014 dönemindeki restorasyonundan sonra bugünkü halini almıştır. Yenileme sırasında, eski binanın son kalıntıları yıkıldı, bu da büyük hasara neden oldu.
