MOLLA BEY CAMİSİ VE KÜLLİYESİ – KÜTAHYA
Kütahya Balıklı Mahallesi’nde XIX. yüzyılın ortalarında yapılmış olan bu külliyenin vakfiyesi 1855 tarihinde düzenlenmiştir. Kütahya Müftüsü Osmanoğlu Abdurrahman Efendi’nin oğlu olan İbrahim Ethem Bey babasından ötürü Müftüzade Molla olarak tanınmıştır. İbrahim Ethem Bey Kütahya’da üç yıl kaymakamlık yapmıştır. Külliye cami, medrese, kütüphane ve sıbyan mektebinden meydana gelmiştir. Müftüzade Molla Bey yapımı 1855-1856 yılında tamamlanan külliyesinin camisini eşi Esma Hanım’a, kütüphanesini babası Abdurrahman Efendi’ye, minaresini de annesi Fatma Hanım adına yaptırmıştır. Medrese, şadırvan, sıbyan mektebini de kendi adına yaptırmıştır.
CAMİ:
Cami fevkâni bir yapı olup, altında dışarıya açık iki dükkân, ortasında avluya açılan bir koridor vardır. Moloz taştan yapılmış olup, minaresi tuğladandır. Üzeri ahşap çatı ile örtülmüştür. Kitabeli giriş kapısından tonozlu bir koridora girilir. Bu koridorun iki yanında beşik tonozlu dükkânlar bulunmaktadır. Koridorun kuzey kısmında ahşap bölmelerden meydana getirilmiş odalar, depolar ve camiye çıkan merdiven bulunmaktadır. Bu koridorun sonunda geniş bir avluya çıkılır. Avlunun güneyinde bağdadi duvarlı, düzensiz pencereli camekânlı bir çıkma dikkati çeker. Avlunun doğusu ile batısında bulunan on iki ahşap medrese odası ile dershane bulunmaktadır. Buradaki sıbyan mektebi günümüze gelememiştir.
Avlunun kuzeyi orijinal durumunu kısmen korumakta olup, burada kâgir planlı kütüphane bulunmaktadır. Kütüphanenin geniş silmeli mermer kapısı üzerinde kitabesi ve üçgen alınlığı yer almaktadır. Bu girişin iki yanında silmeli birer geniş pencere vardır. Kare planlı bu küçük yapı geniş ayna tonozlu, bağdadi bir tavan ve kiremit çatı ile örtülmüştür. Bu avlunun kuzeybatısından ahşap bir merdivenle üstteki cami kısmına çıkılmaktadır. Caminin üzeri kitabeli kapısından ibadet mekânına girilmektedir. Giriş yönünde kalın ahşap direklerin taşıdığı mahfil caminin kuzey yönünü boydan boya kaplamaktadır. İki yandan mahfile çıkış merdivenleri vardır. Mahfilin doğu tarafı tamamen kadınlara ayrılmıştır.
İbadet mekânının üzeri ahşap bir tavanla örtülüdür. Bu tavanın üzeri ajurlu bir göbek ve sekizgen şekillerle hareketlendirilmiştir. Mihrap silmelerle çevrelenmiş, yuvarlak kemerli bir niş şeklindedir. Günümüzde yağlı boya ile boyanarak orijinalliğinden uzaklaşmıştır.
Külliye değişik zamanlarda yapılan onarımlarla özelliğinden büyük ölçüde uzaklaşmıştır. Bununla beraber, Kütahya’da yapılan XIX. yüzyıl yapılarının son külliye örneğidir.
Kaynak: www.e-tarih.org › Tarihi Eserler › Kütahya
Fotoğraflar: Mustafa Gürelli
