AŞAĞI MAHALLE CAMİSİ – AKÇAKAYA KÖYÜ – TALAS / KAYSERİ

Kayseri ili, Talas ilçesi, Akçakaya Köyü, Aşağı Mahalle, Şeyh Hamit Sokağında bulunmaktadır. Camii bugün ibadete açık durumdadır. H.1271/M.1855 tarihinde yapılmıştır.
Plan ve mimari özellikleri : Cami kuzey güney doğrultuda uzanan bir harim mekanı ile kuzeyde üç bölmeli bir son cemaat yerinden oluşmaktadır. Batı cephesi açık olarak sokağa bakacak şekilde düzenlenen son cemaat yeri, iki ahşap sütuna atılmış kirişlerle üç bölmeli olarak düzenlenmiştir ve üst örtüsü de ahşap tavandır. Ahşap direklere oturan dekoratif bağdadi kemerlerin yüzeyine madalyon içinde maşallah yazısı ve H.1271 tarihi işlenmiştir.
Caminin kuzey beden duvarının doğu ve batı ucuna oldukça yüzeysel iki mihrabiye düzenlenmiştir. Kuzey cephenin ortasına yerleştirilen giriş basık kemerli giriş kapısının üzerinde sıva üzerine kalem işi boyayla yapılmış vazo içinde kıvrımdal ve çiçek betimlemesi gözlenir. Yapının kuzeydoğu köşesinden merdivenle ulaşılan köşk minaresi çatının kuzeydoğu köşesine inşa edilmiş olup, dört taş sütuna atılan dekoratif kemerciklerin taşıdığı bir külaha sahiptir ve külah içine boyayla yazılmış ibarelere bakılırsa 1931yılında inşa edilmiştir.
Caminin kuzey-güney doğrultudaki harimi, mihraba dik üç sahınlıdır. Harim mekanı ikişer sıra halinde üçerden toplam altı ahşap sütunla bölümlenmiştir. Ahşap direklere atılan kirişlerin üzerine doğu-batı doğrultuda olacak şekilde yerleştirilen kirişlere kaplanmış levhalar üst örtüyü meydana getirir. Ahşap tavanın sonraki tamiratlar sırasında boyanmış oldukları gözlenmektedir.
Harim mekanının içi, zeminden 1,5 m. yüksekliğe kadar ahşap lambrilerle kaplanmıştır.Yapının doğu duvarında dolap olarak düzenlenmiş nişler gözlenir. Caminin batı cephesi dört pencere açıklığına sahiptir. Doğu ve güney cephede ikişer pencere bulunurken, kuzey cephede üç pencere açıklığı dikkati çeker.
Güney cephedeki pencereler renkli camlarla süslenmiştir. Batı cephedeki pencerelerden ikisi zemine inecek kadar büyük ve içeri doğru genişleyen tarzda tasarlanmıştır. Caminin mihrabı mermer levhalarla yenilenmiş olup ahşaptan yapılmış minberi herhangi bir özelliğe sahip değildir. Harim mekanının kuzey cephesinde kadınlar mahfili bulunmaktadır. Süslemesi : Süsleme olarak yapıda dikkati çeken unsur son cemaat yerindeki dekoratif kemerlerde bulunan madalyonlar, kapı üzerindeki kalem işi bezemelerdir. Muhtemelen caminin
içinde de kalem işi süslemeler bulunmaktaydı. Malzeme ve teknik : Caminin beden duvarlarında kaba yonu moloz taş, taşıyıcı elemanlar ve üst örtüsünde ahşap malzeme kullanılmıştır.
Kitabesi : Yapının taş üzerine yazılmış kitabesi yoktur. Son cemaat yerindeki dekoratif kemerler üzerindeki madalyonlarda H.1271/M.1855 tarihi okunabilmektedir. Ancak cami içinde Arap harfleriyle kağıt üzerineyazılmış bir panoda caminin H.1319- 1321/M.1901-1903 yıllarında da bir onarım geçirdiği belirtilmektedir.
Tarihlendirme : Yukarıdaki bilgilerden caminin1855 yılında inşa edilmiş ve 1901-1903 yıllarında da onarılmış olabileceğini çıkarabiliriz.
KAYNAK: KAYSERİ KÜLTÜR VARLIKLARI