ANTİK FOÇA KAZI ALANI – FOCA / İZMİR

Önceleri yeri bilinmeyen Phokaia antik tiyatrosu,1991 yılının yaz mevsiminde yapılan kazılarda ortaya çıkarıldı. Kazılar Cavea- Kavea(oturma basamakları) ve kuzey analemma duvarında (çevre duvarı)yapıldı. Cavea(Kavea) kazılarında Foça’nın yerel taşı olan tüf taşından yapılmış olan dört sıra oturma basamağı ortaya çıkarıldı. Bu oturma sıralarının üzerine kazılmış Hellenistik döneme ait bir yazıt, tiyatronun Roma döneminden önce yapıldığını ortaya koyar. Kaveanın bir bölümünün üzerinde ve orkestrada rastlanılan Roma dönemine ait seramik atölyelerinin çöplükleri, tiyatronun bu zamanlarda terk edilmiş olduğunu gösterir. 
Kuzey analemma duvarının bulunduğu alanda yapılan kazılar tiyatronun yandan bir girişinin olduğunu ortaya koydu. Bu kazılar sırasında analemma duvarının 4.5 m. yüksekliğindeki üst üste tüften 12 taş sırası ele geçti. Bu duvarın küçük boyutlu taşlardan yapılmış olması tiyatronun erken dönemlerde inşa edilmiş olduğunu kanıtlar. 
Kazısı henüz tamamlanmamış olan antik tiyatronun oturma basamaklarının profili, analemma duvarının stili ve kazılar sırasında ele geçen sikke ve seramik parçaları tiyatronun Büyük İskender döneminde İÖ.340-330 yıllarında inşa edilmiş olduğunu ortaya koyar. 
Phokaia tiyatrosu Anadolu’nun bilinen en eski tiyatrosudur. Bu dönemin tiyatroları, Roma dönemindeki gibi büyük kapasiteye sahip değildi. Bu tiyatronun tarihinin oldukça eskilere gitmesi, Ionia’nın en önemli kentlerinden biri olan Phokaia’nın Arkaik dönemde doğu ve batı arasında bir köprü oluşturması, ekonomik ve kültürel yönden yüksek bir düzeyde bulunmasıyla açıklanabilir. 

KAYNAK: Phokaia kazı ekibinin tabelası ve Suzan ÖZYİĞİT’in PHOKAİA adlı yapıtından alınmıştır.