ZEYNELABİDİN TÜRBESİ – KAYSERİ

 İnceleme Tarihi: Temmuz 2006

Yeri: Kayseri ili, Melikgazi ilçesi, Cumhuriyet Meydanı’nın doğusunda bulunmaktadır.

Bugünkü durumu: Sağlam ve işlevine uygun olarak kullanılmaktadır.

Tarihi: H.1303/M.1886

Plan ve mimari özellikleri: Rufai tarikatının ileri gelenlerinden olan Zeynelabidin’in 15.yüzyılda Kayseri’de bir tekkesi, camisi ve çeşmesi olduğu, 16.yüzyılda Boyacıoğlu Üstat Abdi’nin bu tesisler için bir vakıf kurduğu bilinmektedir. Zaman içerisinde cami, tekke ve çeşme ortadan kalkmıştır. 1886 yılında Zeynelabidin’in mezarının bulunduğu yere bugünkü türbe yapılmıştır. Zeynelabidin Türbesi 8.32×8.32 m. ölçülerinde kare plânlı bir yapı olup üzeri kubbeyle örtülmüştür. Kuzey cephedeki giriş kapısı üzerinde inşa kitabesi yer almaktadır. Kitabenin üzerinde de oval bir madalyona işlenmiş II. Abdülhamit tuğrası görülmektedir. Kapı açıklığı yuvarlak kemerlidir ve yanlardan üzerleri yivlerle süslenmeye çalışılmış plastırlara oturan bir yuvarlak kemerle çerçevelenmiştir. Yapının üzerini örten kubbe, köşelerden zemine inen dört bodur ayak üzerine atılmış sivri kemerlere oturmaktadır. Kubbe eteğinde kalemişi bitkisel süslemeler görülmektedir. Türbe mekânının ortasında Zeynelabidin’in sandukası bulunmaktadır. Türbenin giriş cephesi iki, diğer cepheler üçer pencereyle boşaltılmıştır. Ayrıca her cephenin kemer kilit taşının hemen altına yuvarlak formlu birer pencere daha açılmıştır. Dikdörtgen formlu pencerelerin üzerleri, vazo şeklinde düzenlenmiş ve duvara gömülmüş konsollara atılan yuvarlak kemerlerle kuşatılmıştır. Kemerlerin alınları kare biçimli küçük kabaralarla hareketlendirilmiştir. Kemerlerin çerçevelediği yüzeylerde kitabeler bulunmaktadır. Türbenin cephe duvarları dışarıda üçgen alınlık şeklinde bitirilmiştir. Duvar köşelerinde akant yaprağı biçiminde volütlü olarak düzenlenmiş dekoratif amaçlı konsollar dikkati çekmektedir. Üst örtüyü oluşturan kubbe yüksek bir kasnağa oturmaktadır. Onikigen olan kubbe kasnağının her cephesinin ortasında yuvarlak kemerli birer pencere açılmıştır. Taşla kaplanmış olan türbe kubbesinde taşlar üst üste kademelenecek şekilde istiflenmiştir. Kasnak köşelerinin üst kısmı taştan vazo biçimli âlemlerle bitirilmiştir.

Süslemesi: Yapının belirli bölümlerinde taş süsleme, kubbe iç yüzeyinde de kalemişi bitkisel bezemeler görülmektedir.

Malzeme ve teknik: Yapının tümünde düzgün kesme taş kullanılmıştır.

Kitabesi: Giriş kapısı üzerinde Kayseri kadısı, şair Fevzi tarafından yazılan kitabe H.1303/M.1886 tarihini taşımaktadır.

Tarihlendirme: Yapı II.Abdülhamid döneminde 1886 yılında inşa edilmiştir.

Kaynakça: Mehmet Çayırdağ, Kayseri Tarihi Araştırmaları, Kayseri 2001, s.338-340.