4 Ekim 2024
Şehirler ve İlçeleri

ESKİ GÖRDES – MANİSA

   Gördes ilçesinin ne zaman kurulduğu ve ilçenin nereden geldiği kesin olarak bilinmemektedir. İlk çağlardan bu yana önemli bir yerleşim bölgesi üzerinde bulunan Gördes, Şarl Leksiyon’un 1842 tarihinde yazdığı “Küçük Asya” adlı kitapta iyonluların Atina kralı Kadüz’ün oğlu tarafından kurulduğu yazılmaktadır.

   İlk çağlarda Gördes’e Anadolu’nun birçok yerleşim yerlerinde isim olarak kullanılan “Gördes” denilmekteydi. Bugünkü Gördes Lidya’da bir şehir olup, daha sonraki devirlerde ” Julia Gordes” adını almıştır.

    Gördes ismi yabancı kaynaklarda Guerdez olarak geçer. Evliya Çelebi Gördes’ten “Gördes şehri Köritöz” olarak söz eder. Halk arasında ise, bölgeye ilk yerleşen “Kördost” adlı göçebelerin adının zamanla Gördes’e dönüştüğü ve bölgenin isminin buradan geldiği anlatılmaktadır.

    Gördes, sırasıyla Persler, Makedonyalılar, Roma İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluklarının egemenliklerinde kalmış; 1071 Malazgirt Savaşı’ndan kısa bir süre sonra Türklerin eline geçmiştir. Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra Karesi Beyliği’nin sınırları içinde kalmıştır. 1641 yılında Gördes’ten geçen Evliya Çelebi’nin belirttiği gibi; Büyük İskender tarihinden sonra Yankoa Kralının Veledi Nakeplerinden Köritöz adlı kral’ın elinden Saruhanoğlu Yakuphan tarafından fethedilmiştir. Bedesti Ulaş Bey’e daha sonra Yakup Şah’ın Kızının nikahı sonrasında çeyiz yoluyla Yıldırım Bayezid’ın eline, dolayısıyla Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmıştır.

    Gördes Kurtuluş Savaşı sıralarında sürekli savaş sahası olmuş ve ilk defa 15 Temmuz 1920’de Yunan kuvvetleri tarafından istila edildikten sonra, 14 ay kadar Yunan işgalinde kalmış ve 5 Eylül 1922’de kurtarılmıştır. Kurtuluş Savaşı tarihinde adından en çok söz edilen kişilerde Gördes kızı Makbule hanım (Şehit Makbule Hanım) ile Ege’de Kuva-yı Milliye Teşkilatını kuran Hacı Ethem Büke Gördes’in yetiştirdiği iki önemli isimdir.

KURULUM SAFHALARI

   23 Ocak 1940 tarihinde eski (aşağı) Gördes’te şiddetli bir toprak kayması olmuş, yabancı uzmanlarca yapılan çalışmalar sonucu 1948 yılında bugünkü yerleşim, yeni ilçenin kurulması çalışmalarına başlanmış ve şehir 1948 yılında yeni yerleşim yerine taşınmıştır.

    Gördes’in yeni yerleşim yerine nakli ile ilgili olarak 9 Ocak 1950 tarihli 5511 sayılı, 6 Haziran 1952 tarihli ve 5948 sayılı yasalar çıkarılmıştır. (Her iki yasa 27 Ekim 1988 tarih ve 3488 sayılı kanunla yürürlükten kaldırılmıştır.) Yapım çalışmaları kademe kademe sürdürülmüş, en son 101 evler yapılarak 1966 yılında sonuçlandırılmıştır.

KAYNAK: GÖRDES KAYMAKAMLIĞI