İZNİK ÇİNİCİLİĞİ VE ÇİNİ FIRINLARI – İZNİK – BURSA

İznik’in, Bursa tarihinde yeri oldukça önemlidir, savaşılmadan fethedilen ilk yer olması, İznik Gölü’nün olması ve meşhur İznik Çinilerinin olması, İznik’i oldukça değerli kılmaktadır. İznik’e gezmeye geldiğinizde, surlardan içeri girip biraz ilerleyince sizleri Mahmut Çelebi Cami karşılar, bu caminin sağından yola devam ettiğinizde II. Murad Hamamı ve onun hemen yanında bu yazımızın konusu olan Tarihi İznik Çini Fırınları.
İznik Çinisi meşhurdur, öyle ki Bursa Yeşil Türbe‘de ki paha biçilemeyen çiniler, İznik’ten gelmiştir ve İznik’te çiniciliğin ne kadar ileride olduğunu tüm dünyaya göstermiştir. Bugün bile İznik’i gezerken bir çok çini atölye ve dükkanına rastlarsınız
Çini Fırınlarının tarihçesine:
Çini Fırınları kazısı tarihimizde ilk olarak 1963 yılında başlanmış, 1963 – 1969 yılları arasında yapılan çalışmalarda, “Milet İşi, Şam İşi, Haliç İşi, Rodos İşi gibi isimlerle tanımlanmaya çalışan Osmanlı seramik ve çinilerinin” asıl ve önemli üretim merkezinin İznik olduğu, yapılan kazılar sonucu elde edilen fırın kalıntıları, pişirim malzemeleri, yarı mamul parçalar, deforme ve yanık parçalar sayesinde bilim çevrelerine kanıtlanmıştır. Böylelikle Osmanlının çini ve seramik merkezinin kesinlik kazanamamış üretim yeri konusunda çözüme kavuşmuş olmuştur.
Osmanlı devletinin kuruluşundan, XVIII. yüzyılın 2. yarısına dek dünyaca ünlü çiniler, İznik’te üretilmiştir. 30 yıllık kazılar sonrasında, İznik çiniciliği tüm dünyaya tanıtılmıştır.
Kendine özgü renk ve tekniği ile dünyaca ünlenen İznik çinileri’nin üretildiği fırınlar ile ilgili çalışmalar 1964 yılında, O. Aslanapa başkanlığında başlanmıştır. Bu çalışmalara, 1969 yılında ara verilmesine karşın günümüze dek aralıklarla sürmüştür. Belediye Hamamı çevresinde yapılan kazılarda birçok çini fırını ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca, çini üretiminde kullanılan ara malzemeler ile çok değişik İznik çinileri ve keramik parçaları bulunup İznik Müzesi’ne teslim edilmiştir. Kazılarda şimdiye kadar İznik suriçinde sekiz fırın belirlenmiştir. Çinicibaşı denetiminde sayıları yüzleri bulan irili ufaklı atölyelerde üretilen İznik çinileri özellikle de, İznik kırmızısı ile dünyaca ünlenmiştir.
KAYNAK: BURSA COM / SEYYAH ÇELEBİ