AHAVAT ŞALOM (KAAL KADOŞ) SİNAGOGU – ALAYBEY- KARŞIYAKA / İZMİR

   Kaal Kadoş Sinagogu olarak da bilinir. Kaal Kadoş Havrası, Yahudi cemaatinin Kemeraltı yerleşimi dışına yayılmaları sonucunda Karşıyaka’ya yerleşen Yahudilerin ibadet mekânı olarak Alaybey’de inşa edilmiştir.

    XX. yüzyılda Yahudilerin Kemeraltı dışında yerleşmeler kurmaları ile Alaybey’de yaptırılmış olan bu havra sefared havralarından olmadığı için Karataş’taki Beit İsrail havrası gibi İtalyan etkisi ile kilise planlı inşa edilmiştir. Tevyası çift olup; he kal duvarında tora dolabıyla bütünleşerek bir yarı açık mekân niteliğini almış, yerden iki basamak yükseltilmiş bir platformun üzerinde yer almaktadır. Havranın iç mekânı bir bütün olarak düşünülmüş mekânı dokuz parçaya bölen sütunlar inşa edilmemiştir. Tavan süslemesiz ve düz olan ahşap rabıtalarla kaplanmıştır. Yapının iç mekânı son derece sade, bezemesiz ve sefared havralarında olmadığı kadar ışıklıdır. Yapı yığma taş olarak inşa edilmiştir. Tavan döşemeleri ahşap olup, yapının çatısı ahşap konstrüksiyondur. Zemin kaplamaları karo mozaiktir. Yapı güzel bir avlunun içinde yer almaktadır. Havranın avlu duvarları Kemeraltı’nda bulunan havralarda olduğu gibi masif ve yüksek inşa edilmeyip bahçe duvarı niteliğinde göz hizasının altından geçen masif taş duvarlardır.

    Günümüzde Karşıyaka Belediyesi tarafından konservatuar işlevi kazandırılan bu yapının ibadet yapılan ana mekânı dışında kalan yerleri birtakım ekler yapılarak değişikliğe uğratılmıştır. Ana mekân müzik eğitimi verilen, konserlerin yapıldığı salon olarak işlevlendirilmiştir. Tevyanın platformu sahne olarak kullanılmaktadır. Havranın girişine daha alçak bir yapı ilave edilerek, ıslak hacimler bu kütle içinde çözülmüştür. Ana mekânda bir değişiklik yapılmadığı için havranın plan şeması, oturma sıraları, tevyası, tora dolabı ve mekân içindeki süslemeleri özgündür.

KAYNAK: KÜLTÜR PORTALI