SARIHAN (SARUHAN) KERVANSARAYI – AVANOS / NEVŞEHİR
2000 metrekarelik bir alanda yapılmış olan bu kervansarayın tarihi kadar mimarisi de ilgi çekici olup, görenleri etkilemeyi başarıyor. Açık kahverengi, pembe ve sarı renklerden oluşan kesme taşlarla (kervansarayın adını bu taşlardan aldığı söylenmektedir) oldukça özel bir mimariye sahip kervansaray tek katlı olsa da çok görkemli bir giriş kapısına sahiptir. Bu kapı Selçuklu mimarisinde Taç Kapı formu olarak bilinmektedir. Selçuklu Kervansarayları avlulu (yazlık), kapalı (kışlık) ve ikisinin birleşimi olan karma olmak üzere üç tipte yapılmaktaydı ve Sarıhan Kervansarayı da bunlar arasında karma tipte sayılan yapılardandır.
Dış ana kapının üst kısmı yer yer yıkılmıştır ancak tıpkı diğer sultan hanlarında olduğu gibi üzerindeki geometrik süslemeler hala dikkat çekiyor. Anıtsal ana kapıda ise, diğer kervansarayların tersine kubbeli köşk mescidi taşıyor. Avlu tarafına bakan mescit kapısı, İslam sanatındaki mimari yapılarda kullanılan geometrik bezeme şekli olan mukarnaslardan oluşan tromplarla çevrilmiş. Yapının sağında yer alan kapalı odaların üzeri tonozlarla örtülü olup, hepsinde dışarı açılan mazgal şeklinde pencereler bulunuyor.
Avluya açılan beş kapı bulunup, bunlardan ikisi oldukça basit yapılıdır. Diğerleri ise ana kapı gibi silme ve geometrik motiflerle bezenmiş, sanat eseri sayılacak nitelikte görselliğe sahip yapıdadır. Saruhan Kervansarayın geniş avlusu sol tarafında çeşmeli bir revak ile sağ tarafında hamam ve konaklama için kullanılan mekanları taşıyor. Hamam olarak kullanılan odanın, sağda yer alan kapalı odalardan en küçüğü olduğu biliniyor. Taş ustalarının küçük çizgiler halinde bıraktığı özel işaretler özellikle revaklarda (üstü örtülü sundurmalarda) göze çarpıyor. Giriş kapısının ihtişamı ve geniş avlusuna ters düşen şekilde aydınlık kubbesi çok sade bir mimariye sahiptir.
1991 yılında restore edilerek Selçuklu hanları tarafından yapılan son kervansaray olmasından ötürü hala çok önemli olan Saruhan Kervansarayı, ağırladığı misafirlerin atlarını bağlamak üzere kullandıkları kapalı bölümleri ve geniş avlunun kenarlarına yerleşmiş üstü açık yazlık odalardan oluşuyor. Avlunun sağ tarafındaki odalar kışlık, sol tarafındaki odalar yazlık tarzında yapılmış. Tek katlı ancak yüksek duvarlı bu kervansarayın merdivenlerle çıkılan üst kısmında küçük bir mescit bulunuyor.
SARIHAN (SARUHAN) KERVANSARAYI HAKKINDA TARİHİ BİLGİ
Kervansaraylar geçmişteki toplumlar için ticaret yolları üzerine yapılan konak yerlerinden biri olduğu için çok büyük önem teşkil ediyordu. Bu nedenle özellikle İpek Yolu gibi bir merkez üzerinde birçok kervansarayın yapıldığı bilinmektedir. Üstelik bu yapıların arasındaki mesafe belirlenirken, bir devenin günlük kat edebileceği mesafe olan40 kilometreye göre belirleniyormuş.
İlk kez Selçuklu hanları tarafından 10. Yüzyılın sonlarına doğru yapılan kervansarayların yapılış amacı ilk önce savunma olup, sonrasında ticaret ihtiyacının daha rahat karşılanabilmesine olanak sağlayacak yerler haline gelmiştir. Bu kervansarayda en önemli zorunluluk ağırlanan misafirlerin konaklamalarının 3 gün boyunca ücretsiz gerçekleştiriliyormuş.
Avanos’ta yer alan Sarıhan (Saruhan) Kervansarayı zamanında İstanbul-Bağdat arasındaki ticaret yolunda kalan en önemli duraklardan birisi olmuştur. Meşhur İpek Yolu’nun Aksaray-Kayseri tarafında yer alan Selçuklu yapımı Sarıhan Kervansarayı 1249 yılında, II. İzzettin Kerkavus tarafından inşa edilmiştir.
SARIHAN KERVANSARAYI NEREDE? NASIL GİDİLİR?
Selçukluların yaptığı son kervansaray olması nedeniyle büyük öneme sahip olan Sarıhan, kesinlikle Kapadokya’yı gezerken atlanmaması gereken bir yerdir. Avanos ilçesi Nevşehir’in18 kilometre doğusunda kalıyor ve kervansaraya ulaşmak için öncelikle merkeze gelmek gerekiyor. Özel araç yerine Nevşehir terminalinden Avanos’a giden minibüsler de tercih edebilirsiniz. Avanos-Nevşehir arası 20 kilometre ve yolculuk yaklaşık 20 dakika sürüyor.
Aksaray-Kayseri güzergahında ve Nevşehir sınırında yer alan Saruhan Kervansarayı ise bulunduğu Avanos ilçesinin yaklaşık 5 kilometre doğusunda yer alıyor. Kayseri-Nevşehir yolu üzerinde kaldığı için kervansarayı kolayca fark etmek mümkün oluyor.
Bazı Fotoğraflar kaynaktan alıntıdır.
Kaynak: Kapadokyadayım.com
