KÖPRÜLÜ MEHMED PAŞA KERVANSARAYI – VEZİRHAN / BİLECİK

Köprülü Kervansarayı (Vezir Hanı / Hân-ı Cedîd) yaklaşık doğu-batı doğrultusundaki ana yola paralel şekilde yerleştirilmiştir. 101,50 × 27,20 m. ölçüsünde dikdörtgen bir alanda yer alan yapı üç bölümden oluşmaktadır. Orta bölümün duvarlarının alt kısmı ile ön cephe bir sıra kesme taş, üç sıra tuğladan meydana gelen almaşık, diğer duvarlar ise moloz taş örgülüdür.

    Yapının yol tarafındaki uzun cephesi eşit aralıklarla sıralanan duvar payandaları ile hareketli bir görünüm kazanmıştır. Cephenin ortasında iki pâyeye oturan tuğladan sivri kemerli üç açıklıkla orta bölüme geçilmektedir. Orta bölüm yan bölümlere göre daha küçük olup dikine dikdörtgen bir alan halindedir. Burada iki yanda yer alan kesme taştan basık kemerli kapılarla yan bölümlere geçilmektedir. Kervansarayın barınma birimlerini oluşturan bu kısımlar büyük dikdörtgen planlıdır. Duvarlarda eşit aralıklarda ocaklar ve nişlerle üst kısımlarda mazgallar bulunmaktadır. Ocakların önünde insanların barınması için sekilerin yer aldığı anlaşılmaktadır. Sekilerin önünde vaktiyle mevcut olan dikmeler ahşap çatıyı taşımaktaydı. Yan duvarların durumu ahşap çatının çift tarafa meyilli yapıldığını göstermektedir.

    1913 yılında bu çatı yıktırılarak yapı terkedilmiş ve zaman içinde harap olmuştur. Duvarların sağlam bölümlerinde üst örtüyü taşıyan ahşap konsolların izleri tesbit edilmektedir. Yapı planı ve yerleşim düzeni bakımından XVII. yüzyılın başında Edirne’de inşa edilen Ekmekçizâde Ahmed Paşa Kervansarayı’nın planını tekrar ettiğinden ayrı bir öneme sahiptir. Yapının bu kervansaraydaki gibi bir ön avlusunun olup olmadığı kesin bilinmemektedir. Yakın zamanda otel yapılmak için onarılan yapı özgünlüğünü büyük ölçüde kaybetmiştir.

Kaynak: TDV İslam Ansiklopedisi