YALINAYAK HAMAMI – TİRE / İZMİR
İzmir ili Tire ilçesinde bulunan bu hamam, Yalınayak Cami ile birlikte Hasan Çavuş tarafından H.800 (1397) tarihinde yapılmış olup çift hamam planlıdır. Kesme taş, moloz taş ve tuğladan, dikdörtgen planlı olarak yapılmış olan hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Bölümlerin üzeri pandantifli kubbelerle örtülmüştür.
Erkekler Hamamı; giriş kuzeyden olup dış duvarına sebil ve çeşme yerleştirilmiştir. Erkek soyunma yeri kubbe ve tonozun birlikte kullanıldığı örtü sistemiyle kapatılmıştır. Yapı kare planlı bir görünüme sahiptir. Ana kubbe güneye doğru beşik tonozlu bir büyütme ile bütünleşmektedir. Kubbe fenerinin altında şadırvan yer almaktadır. Kubbeli ana mekân yarım kubbeli havlu kurutma hücresiyle dışarı taşmaktadır. Hamamın sıcaklık bölümü kare planlı olup kubbeyle örtülmüştür. Dört köşesi simetrik olmayan üzeri kubbe ile örtülü dört mekânı olup arasına beşik tonozla örtülü odacıklar yerleştirilmiştir. Gört ışıklı kubbenin bulunduğu odada havuz yer almaktadır. Soğuklukta olduğu gibi kare mekânlı olan sıcaklıkta sekizgen göbek taşı bulunmaktadır. Soğukluk, sıcaklık kapısının güneyinde olup kare planlıdır. Burada fıskiyeli havuz yer almaktadır. Kadınlar hamamı; hamamın güneyinde bulunmakta olup, Kubbeli ana mekân ve sıcaklığın sağ ve sol tarafında platformlardan oluşmakta, burada karşılıklı birer kurna ile kemerli nişler bulunmaktadır. Soyunma yerinden dar bir koridora sahip tonoz örtülü soğukluğa geçilmektedir. Soğukluk koridoru dokuz ışıklı görünüm sergilemektedir. İki halvetli sıcaklık bölümü de elli iki ışıklı kubbe ile aydınlatılmıştır. Külhan batıda yer almaktadır. Yapı, taş ve tuğla kullanılarak inşa edilmiştir. Hamamın içine girildikten sonra göbek taşını bulunduğu salonun karşı köşesinde MİKVE havuzu bulunmaktadır.
Tire’deki Tarihi Yalınayak Hamamı Restore Edildi
Restorasyon çalışması tamamlanan hamam, bu yıl halkın hizmetine açılacak
İzmir’in Tire ilçesinde Sadrazam Ferhat Paşa’nın oğlu Hasan Çavuş tarafından yaptırılan ve aslına uygun restore edilen Yalınayak Hamamı, bu yıl halka hizmet vermeye başlayacak.
İlçeye bağlı Ertuğrul Mahallesi’nde 16. yüzyılın ortasında bir külliyenin eklentisi olarak inşa edilen hamam, Tire Belediyesi ve Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından yenilendi.
Öncelikle enkaz temizliği yapılan hamamda neredeyse tamamı harap halde olan çatı yalıtılarak onarıldı ve aslına uygun olarak yeniden yapıldı. Döşemeleri iyi durumda olduğu için korunan hamamın cehennemlik diye tabir edilen, dumanın içinde dolaştığı eski hamam sistemi olan kanallar tamamen temizlendi. Dışarıda bulunan büyük kazanı yenilenen yapı aslına uygun olarak hamam haline getirildi. Hamama bitişik halde bulunan iki bina kamulaştırılarak yapının çevresi temizlendi.
Kullanıma hazır hale getirilen hamam, bu yıl Tirelilerin hizmetine açılacak.
Biten restorasyon çalışmaları hakkında açıklamalarda bulunan Tire Belediye Başkanı Tayfur Çiçek “Tire, tarihin her kesimine ev sahipliği yapmış, tarihin her döneminde yer almış bir ilçe. Geçmişten günümüze kadar ayakta durabilen bütün eserlerin restorasyon çalışmaları için valiliğe en fazla proje gönderen ve bu projeleri onaylanan ilçelerin en başında geliyoruz. Çalışmalarımıza destekleri nedeniyle eski valimiz Sayın Mustafa Toprak’a ve şimdiki Valimiz Sayın Erol Ayyıldız’a çok teşekkür ediyorum.” dedi.
Çiçek, 715 gün önce başlayan restorasyon çalışmalarını tamamladıklarını ve Tire’de bir tarihi yapıyı daha ayağa kaldırdıklarını dile getirerek, “Yaklaşık 1,6 milyon liraya mal olan restorasyon çalışmaları sonunda hamamımız aslına uygun olarak baştan aşağıya yenilendi, hazır hale getirildi. Ata yadigarı bu eserlerimizi gelecek nesillere taşımak için var gücümüzle çalışıyoruz. İlçemize hayırlı uğurlu olsun.” diye konuştu.
Hamamın ısıtılmaya başlandığını kaydeden Çiçek, hamamı birkaç ay içinde halkın hizmetine açarak, ilçede geçmişteki hamam kültürünü yaşatmaya çalışacaklarını sözlerine ekledi.
Kaynak: Milliyet Haber
Hasan Çavuş tarafından H.800 (1397) tarihinde yapılmış olup çift hamam planlıdır. Erkekler Hamamı; giriş kuzeyden olup dış duvarına sebil ve çeşme yerleştirilmiştir. Erkek soyunma yeri kubbe ve tonozun birlikte kullanıldığı örtü sistemiyle kapatılmıştır. Yapı kare planlı bir görünüme sahiptir. Ana kubbe güneye doğru beşik tonozlu bir büyütme ile bütünleşmektedir. Kubbe fenerinin altında şadırvan yer almaktadır. Kubbeli ana mekân yarım kubbeli havlu kurutma hücresiyle dışarı taşmaktadır. Hamamın sıcaklık bölümü kare planlı olup kubbeyle örtülmüştür. Dört köşesi simetrik olmayan üzeri kubbe ile örtülü dört mekânı olup arasına beşik tonozla örtülü odacıklar yerleştirilmiştir. Dört ışıklı kubbenin bulunduğu odada havuz yer almaktadır. Soğuklukta olduğu gibi kare mekânlı olan sıcaklıkta sekizgen göbek taşı bulunmaktadır. Soğukluk, sıcaklık kapısının güneyinde olup kare planlıdır. Burada fıskiyeli havuz yer almaktadır. Kadınlar hamamı; hamamın güneyinde bulunmakta olup, Kubbeli ana mekân ve sıcaklığın sağ ve sol tarafında platformlardan oluşmakta, burada karşılıklı birer kurna ile kemerli nişler bulunmaktadır. Soyunma yerinden dar bir koridora sahip tonoz örtülü soğukluğa geçilmektedir. Soğukluk koridoru dokuz ışıklı görünüm sergilemektedir. İki halvetli sıcaklık bölümü de elli iki ışıklı kubbe ile aydınlatılmıştır. Külhan batıda yer almaktadır. Yapı, taş ve tuğla kullanılarak inşa edilmiştir. Hamamın içine girildikten sonra göbek taşını bulunduğu salonun karşı köşesinde MİKVE havuzu bulunmaktadır.
MİKVE HAVUZU
Mikve, Yahudi dininde kadınlar tarafından muayyen dönemlerden sonra arınmada kullanılan ya da Yahudi dinini kabul eden kişi birçok zorlu sınavdan sonra erkekse en az bir kere, değilse her muayyen döneminin bitiminden sonra girmek zorunda olduğu havuzdur. Aynı zamanda evlenecek kızlar düğünden önceki gün mikve’ye girerler.
Ayaktayken göğüs hizasına çöküldüğünde ise boyu geçecek derinlikte yapılır ve genelde birkaç basamak merdivenle girilir.
Mikve hacim olarak minimum 40 sea (yaklaşık 332 – 715 Lt.) su almalıdır 40 sea, 3 ama küp miktarıdır. Bir ama (arşın) kolun işaret parmağı ile dirsek arasındaki mesafesine denir, doğal olarak bir ama 48 ila 62 cm arası bir ölçüdür hal böyle olunca 40 sea:
4.8 x 4.8 x 4.8 x 3 = 331.776 litre su ya da 6.2 x 6.2 x 6.2 x 3 = 714.984 litre su içermelidir pratikte bir hataya neden olmamak için bu ölçü minimum 900 litre olarak kabul edilir. Zira fazla miktarın zararı yoktur
Mikve bir temizlenme havuzu değil arınma havuzudur dolayısıyla mikve’ye iyice yıkanılıp, tırnaklar güzelce kesildikten sonra girilir.
Bir söylenti de Mikve ‘nin yahudi dinine sonradan girme olduğudur.
Kaynak : VİKİPEDİ
