ULU CAMİ – TİRE / İZMİR

Ulu Cami, Tire’nin en büyük camii.
Buraların fethi sırasında kiliseden camiye çevrilmiş ve her şehirde olduğu gibi buranın en büyük camii olduğu içinde Ulu Cami adını almış.
Cami-i Kebir adıyla da anılan eser, şehrin Türkler tarafından fethi sırasında camiye çevrilmiş ve ilk yıllarında Cuma Namazlarının burada kılınmasından dolayı Cuma Camii olarak adlandırılmış.
Anadolu Selçuklu Sultanı Keyhüsrev tarafından cami olarak açıldığı bilgisini bizlere Evliya Çelebi vermektedir.

İzmir ili Tire ilçesinde bulunan bu caminin kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi konusunda kesin bilgi bulunmamaktadır. Bununla beraber Aydınoğlu Cüneyt Bey zamanında, XV. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Halk arasındaki söylentiye göre de kiliseden camiye çevrilmiştir. Ancak yapıda bunu belirtecek bir mimari parçaya rastlanmamıştır. 
Evliya Çelebiden öğrenildiğine göre, Birgili Derviş Ağa tarafından onarılmış, kubbesi kurşunla kaplanmıştır. Evliya Çelebi den öğrenildiğine göre, caminin 1677 de yapılan onarım kitabesi: 

İnayet irdi çün min indi Bâri 
İdüp tamirini bir Pirî fâni 
Ana Derviş Ağa hemnam olupdur 
Bilâd içinde Bikri hem mekânı 
Duası düştü şeyhin ana tarih 
Ana tamir iden emri ilâhi 
1088 (1677).

Kesme taştan yapılmış olan dikdörtgen planlı caminin ibadet mekânı oldukça geniştir. Bu yüzden de Ulu Cami olarak isimlendirilmiştir. İbadet mekânı mihraba dik, her sırada dörder tane olmak üzere on altı yığma ayakla beş sahna ayrılmıştır. Caminin önündeki son cemaat yerine altı basamakla avludan çıkılmaktadır. Son cemaat yeri onarımlar nedeni ile özgünlüğünden büyük ölçüde uzaklaşmıştır. 
Caminin kuzeydoğusunda bulunan minareye son cemaat yerinden çıkılmaktadır. Taş kaide üzerinde yuvarlak gövdesi zencerek motifleri ile bezeli olup, tek şerefelidir. Minarenin değişik zamanlarda geçirdiği onarımlar nedeni ile bu bezemeler bozulmuştur. 
Evliya Çelebiye göre, caminin avlusunun dört tarafında medresenin hücreleri bulunuyordu.