ŞAHADET CAMİ ( HİSAR/ KALE CAMİ) – BURSA

Şahadet Camii veya diğer adlarıyla Kale Camii veya Saray Camii, Bursa’da Tophane semtindeki tarihî cami.

    ‘Hisar içinde I. Murad hüdavendigar’ın 1365 yılında sarayın tam karşısına inşa ettirdiği Sultan Camisi’nin (Kale Camisi de denilmektedir), Sultan’ın 1389’da Kosova ‘da şehit olmasından sonra Şahadet Camisi adına aldığı çeşitli kaynaklarda ifade edilmektedir.’
    Şahadet Camisi üç sahınlı, orta sahının üzeri iki kubbeyle, iki yan sahının üzeri ise ikişerden toplam dört tonozla örtülmüş olan çok direkli ve kubbeli Ulu Cami örneğidir. Cami’nin kuzey doğusunda tek minaresi ve kuzeyinde dört küçük kubbenin örttüğü son cemaat yeri mevcuttur. 17 Y.Y. güney cephesi desteklemek üzere iki payanda yaptırılmıştır. Şahadet Camisi, 1892 yılında Vali Mahmud Celaleddin tarafından deprem yıkıntıları üzerinde eskisinden oldukça farklı bir biçimde, sadece orta sahından ibaret olarak yeniden yaptırılmıştır.’

   İlk inşa edildiğinde Ulu Cami tipinde bir cami idi. I. Murad’ın Filibe’deki camisi ile aynı plan şemasına sahip olan üç bölümlü ve dokuz kubbeli yapı, çok direkli, çok kubbeli ilk halk camisi idi. Günümüzde ana ibadet mekânı, art arda iki kubbe ile örtülüdür, bu mekân eski camiden kalmadır. Ön cephe ve yan duvarlar, 19. yüzyıldaki onarımda yenilenmiştir.
    Yapıya, Bursa Kalesi içinde olduğu için “Kale Camii”, Bey Sarayı’nın karşısında olduğu için “Saray Camii” denilmiştir. Kimi kaynaklarda yapının banisi I. Murad’ın 1389’da Kosova Savaşı’nda şehit olmasından sonra “Şehadet Camii” adını aldığı belirtilir. Bir rivayete göre I. Murad vakit namazlarını kılmıyordu ve bu durum halkta tepkiye neden olduğundan namaz kıldığına şehadet etmesi için bu camiyi yaptırmış; bu nedenle “Şehadet Camii” denmiştir.

    II. Dünya Savaşı yıllarında ibadete kapanan cami, 1946’da Bursa Eski Eserleri Sevenler Kurumu’nun talebi sonucu ibadete açıldı, basit onarımlar yaptırılıp yeniden hizmete girdi.

    Doğu kapısı üzerinde küçük boy nesih harflerle Arapça yazılmış mermer bir kitabe vardır. Bu kitabe, Bursa fethedildiğinde Orhan Gazi tarafından Hisar’da inşa edilmiş olan ve 1855 depreminde yıkılan mescide aittir. Hisar’daki mescit günümüze gelememiştir.
   1855 depreminde hasar gören bu yapının, bugünkü hali, aslının üçte iki oranında küçültülmüş halidir. Caminin cephesi de 19. yüzyılda Avrupa’da yaygın olan Gotik üslupta ve sivri kemerli pencereli olarak yapılmıştır.

KAYNAK: FANDOM COM

FOTOĞRAFLAR: MUSTAFA GÜRELLİ