KAMANLI CAMİ – URLA / İZMİR

YAHŞİ BEY KÜLLİYESİ 
Urla’yı Osmanlı topraklarına katan II. Murat ın komutanlarından Halil Yahşi Bey, fetihten sonra kendi adıyla, o dönem önemli bir yerleşim yeri olan Kamanlı semtinde bir camii, bir Türk hamamı, bir sübyan mektebi, iki çeşme ve bir hazireden (gömüt yeri) oluşan bir vakıf kuruyor. Eserlerin yapımı 14. yüzyılın başlarından, 15. yüzyıl ortasına kadar devam ediyor. Bu gün yapıtlardan, sadece Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilen ve bu yıl yeniden ibadete açılan Kamanlı Camii dışında diğerleri harabe görünümünde.
KAMANLI CAMİİ 
Anadolu da ikinci yarım kubbeli eser olması nedeniyle ayrı bir özellik taşır. (İlk örneği yine Yahşi Bey tarafından Tire de yaptırılan Yeşil İmaret imiş.)
Yahşi Bey Külliyesinin XIV. yüzyıl başlarından XV. yüzyıl ortalarına kadar uzanan bir zaman dilimi içerisinde inşa edilmiş olduğu düşünülmektedir. Urla Kamanlı mahallesi 1528 ile 1575 yılları arasında nüfusu artış gösteren önemli bir yerleşim alanı olmuştur. Dolayısıyla XVI. Yüzyılda oldukça önemli bir nüfus barındıran beldenin bu tarihlerden önce kurulmuş olduğu varsayılmaktadır. Kamanlı Köyü 1528 ve 1575 tarihli tahrirlerine göre 1528 tarihinde köyün nüfusunun 927, 1575 tarihinde 1500 olduğu belirtiliyor.
Camii restorasyonu sırasında çökme ve çatlakları gidermek için dokuz noktada zemin güçlendirmesi yapılmış ve çatlaklar eposi yapıştırıcılarla doldurulmuştur. Bölge 1. derece deprem kuşağında olduğundan yapıdaki oturma, oluşabilecek çatlaklar ve taş duvarlardaki nemlenme oranı devamlı izlenmelidir. Minarenin şerefe üstü depremden değil, 20. yüzyılda fırtına nedeniyle yıkıldığı belirtilmektedir. Kuruluş savaşı döneminde bölgede yerleşik Rumları göçe zorlamak için atılan bir obüsle minarenin yıkıldığına dair bir de söylenti var..