DİKBASAN (FASİH) CAMİİ – KARAMAN

Karaman’ın il merkezinde Mansurdede Mahallesi’nde bulunan cami, enine plan gösteren kufe tipinde bir yapıdır. Karamanoğulları döneminde, 1493 yılında yapılmıştır.

Tarihi eserin üzerinde iki yazıt bulunmaktadır.

1 – Mimberin sağındaki birinci ve ikinci pencereler arasında bulunan çini parçası üzerindeki yazıt (840 H) 1436-1437 yılını vermektedir.

2 – Cami destek sırasının batıdan birinci desteği üzerindeki taş yazıtın ikinci satırı ebcet hesabı ile (899 H) 1493-1494 tarihini vermektedir.

3 – Caminin haziresinde bulunan birinci mezar taşı (865 H) 1460-1461 yılında ölen Şadanoğlu Mehmet oğlu Sinanettin Ahmed’e aittir.

4 – Yine caminin haziresinde ikinci mezar taşı (866 H) 1461-1462 yılında ölen Aslanzade Ahmed’e aittir.

Tüm bunlar göz önüne alındığında ilk caminin (840 H) 1436-1437 yılında yapıldığını (899 H) 1493-1494 yılında ise yeniden yapıldığını ileri sürebiliriz.

Yaptıranı ise (906 H) 1500-1501 yılında ikinci Bayezit adına yapılan Karaman Vakıfları defterinde cami (Fasih Camii) şeklinde adlandırılması nedeniyle Fasih’in yaptırdığı kabul edilmektedir.

Cami dıştan dışa yaklaşık 18.55×37.00 m. Lik dikdörtgen bir alanı kapsar, camiye doğu, batı ve kuzeydeki üç kapıdan girilir. Kuzey kapı mihrab aksında olup, doğu ve batıdaki kapılar, son sahına açılır. Enine gelişen ve doğu-batı yönüne uzanan dört sahından oluşan iç mekan, 16.60×34.85 m. Ölçüsündedir. Sahınlar, doğu ve batıda birleşmiş ayaklarla, ortada srrbest dört dikdörtgen planlı ayağa oturan, sivri kemerlerle birbirinden ayrılmıştır. Kemer ayakları 0.75×1.17 m ölçülerinde yapılmışlardır.

   Üst örtü, daha önce yığma sütun ve kemerler üzerine düz toprak damlı iken, sonradan kiremit çatı yapılmıştır. Düz tavan doğrudan 12 sütun üzerine oturur. Kemerleri taşıyan sütunların yan taraflarına konsol ve sarkıtlar işlenmiştir. Minberi, ahşap malzeme ile birbirine geçmeli olarak yapılmış ve geometrik motiflerle bezenmiştir. Şerefesinin altı mukarnaslarla süslü olan tuğla minaresi sonradan yapılmış ve 1901 yılında da onarım görmüştür. Minarenin kaidesi saçak koduna kadar yükselmekte, üstünde tuğladan minare yer almaktadır. Caminin minaresine cami içinden girilmektedir.

   Arap mimarisinin karakteristiği olarak enine plan gösteren kufe tipinde bir yapıdır. Tavan düz ahşap, üst örtüsü ise kiremit kaplamadır. Caminin doğu ve batı cephesi kesme taş kaplama, diğerleri sıvalıdır. Yapı dışta fazla süs unsuru taşımayıp alabildiğince sade tasarlanmıştır. İçte ise kemer içlerinde kalem işleri görülmeye değerdir. Minberi ahşap malzeme ile birbirine geçmeli olarak geometrik tezyinlidir. Tavan, mimber ve mahfil katının malzemesi ahşaptır.

   Yapı, dışta fazlaca süs unsuru taşımamaktadır. Doğu ve batı cephelerde kesme taşın olanaklarından yararlanılmıştır. İçte ise, kemer ayakları profillendirilmiş, taş silmelerden oluşmakta, kemer içlerinde ve ayaklar üzerinde duvarlarda 19. Yy sonlarının desenleri ile hazırlanmış kalem işleri ile karşılaşılmaktadır.

Kaynak: Kültür Portalı