DAMATLI KÖYÜ CAMİ – SALİHLİ – MANİSA

Damatlı köyünde bulunan eski camii, terk edilmiş ve oldukça harap durumda olmasına rağmen Salihli Bölgesinin en önemli kültür varlıklarından biridir. Pehlivan Hoca adlı kişinin önderliğinde inşa edilen yapı Anadolu’da 18 ve 19 yy da sıkça görülen nitelikli kalem işi süslemeleriyle dikkat çekmektedir. Yüksekçe inşa edilmiş kırma taş malzemeli bir bahçe duvarı ile çevrili alanda yer alan camii kerpiç malzemeli olup dört yanı eğimli alaturka kiremit kaplı çatıyla örtülüdür. Ahşap iki destek ile taşınan ve iki yandan duvarlara oturan ahşap üstü örtülü son cemaat yeri üst seviyede yer alan panolar halinde düzenlenmiş natürmort, camii ve manzara tasvirleriyle süslenmiştir. Üst örtünün merkezinde ise çarkıfelek kıvrımlarını hatırlatan düzenlenmesi ile ahşap göbek yer almaktadır. kuzey duvarı üzerinde kadınlar mahfili bulunan yaklaşık kare plan şemasına sahip harim, kalem işi süsleme itibariyle oldukça zengin bezemelere sahiptir. Panolar halinde düzenlenmiş Allah, Muhammed ve halife isimleri vazodan çıkan çiçekler, sarmaşıklar ve yapının batı duvarındaki boya ile oluşturulmuş sahte pencereler ilgi çekicidir. Çatıda meydana gelen bozulma nedeni ile yapının içine sızan yağmur suları ne yazık ki kalem işi süslemelerin hem kirlenmesine hem de yapı ile birlikte tahribatına neden olmuştur.

Son cemaat yerinin batısında, üst örtüyü taşıyan destek duvarlarının kuzey yüzünde kalem işi kitabede “Maşallah 1290” yazsısı bulunmaktadır. Bu tür yapıların inşa tarihleri ile ilgili kitabeler farklı malzemeli olup genellikle, son cemaat yerindeki halin giriş kapıları üzerinde yer almaktadır. H.1290 / M.1873 -1874 tarihinin bulunduğu yer dikkate alındığında akla gelen en kuvvetli olasılık ; kalem işi süslemelere ait olduğu , süslemelerin yapımının inşa aşamasında planlanmadığı, daha sonraki bir tarihte uygulandığıdır. İnşa tarihi ile ilgili herhangi bir kitabe bulunmayan yapının kalem işi süslemelere dayanarak 1873-1874 tarihinden önce inşa edildiği söylenebilir.

KAYNAK: MANİSA KÜLTÜR MÜDÜRLÜĞÜ