ABDULVAHABİ GAZİ CAMİ VE TÜRBESİ – SİVAS
Abdulvahabi Gazi Türbesi ve aynı adla anılan mezarlık Sivas şehir merkezinin doğu kesiminde, Gazi Mahallesinde yer alır. Hazreti Muhammed’in sancaktarlarından Abdulvahabi Gazi ‘ye ait olduğu söylenen türbenin etrafı Sivas’ın bilinen eski mezarlıklarından biridir. Tarihi mezarlığın civarındaki alanlar halen mezarlık olarak kullanıldığı gibi eski mezarlık içerisindeki bazı yerlerden de zaman zaman mezarlık olarak yararlanılmaktadır.
Abdulvahabi Gazi Türbesi: “Türbe ve tekkeler içinde özel bir yeri ve önemi bulunan Abdülvehhab Gazi Türbesi, Sivas’ta halkın en çok ziyaret ettiği, kötü alışkanlıklarını terk etmek, bela ve uğursuzluktan kurtulmak isteyenlerin dua ettikleri, bir türbedir. Gerek il merkezinde gerekse ilçe ve köylerinde yaşayan vatandaşların yanı sıra, yurdun çeşitli yörelerinden gelenlerin de ziyaret ettikleri bir türbedir. Dileği, duası kabul olanlar her yıl gelerek türbeyi ziyaret ederler. Abdülvehhab Gazi’ye minnet ve borçlarını ödemeye çalışırlar.
Türbenin yapılış tarihi kesin olarak bilinmemektedir. II. Bayezit zamanında Ahmed Paşa tarafından 1495 yılında yaptırılan Abdülvehhab Camii’nden önceki dönemlere (XII. Yüzyıl) ait olmalıdır. Türbe sekizgen planlı, üzeri tek kubbe ile örtülüdür. İçeride tek sanduka bulunmaktadır. Sandukanın yüzeyleri altıgen biçimli türkuaz renkli çinilerle kaplıdır. Az sayıda patlıcan moru renkli çiniler de kullanılmıştır. Tahribatın çok olması nedeniyle parça çinilerle kuzey yüzeyi yeniden yamanmıştır. Lahitte geometrik yıldız, sekiz ışıklı yıldız, basit geometrik ve siyah zemin üzerinde geometrik örgülü farklı biçimde çiniler yer almaktadır. Abdülvehhab Gazi’nin sonradan yazılan mezar taşı üzerinde:
“Hüvelbâkî, ashâb-ı kirâmdan, hâzâ merkadi’lmagfurü’l-merhum hazret-i Abdülvehhâb Gazi radıyallâhü anh, ruhuna Fatiha, sene 113 (731)” yazılıdır.” (Hikmet Denizli, Sivas Tarihi ve Anıtları, Sivas 1998, s. 117–118.)
Abdulvahabi Gazi Camii: “1972 yılında eski küçük bir mahalle mescidi biçiminde iken Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nce yıktırılarak yerine bu günkü kargir iki katlı yeni bir cami yaptırılmıştır. Cami türbeden daha sonraki dönemlerde yapılmış olup kapısı üzerindeki dört satırlık yapım kitabesi şöyledir:
“Bu kutlu mescid, Sultan Beyazıt’ın saltanatları zamanında Ahmet Paşa’nın emri ile 901 (1495) de inşâ olunmuştur.”
Dördüncü satırdaki “feyzi hüve” kelimesi, ebced hesabı ile 901 (1495)senesine tekabül etmektedir. 1747’de Sivas Valisi Zaralı-zade Mehmet Paşa mescidi genişletip bir minare, bir zaviye ve bir de çeşme ilavesi ile 1749’da vakfiyesini yeniden düzenlemiştir. (Hikmet Denizli, Sivas Tarihi ve Anıtları, Sivas 1998, s. 52–53.)
KAYNAK : SİVAS KÜLTÜR ENVANTERİ
