TARİHİ BERGAMA BEDESTENİ – BERGAMA – İZMİR
Mimarisinden 16. Yüzyılın sonları – 17. Yüzyılın başlarında inşa edildiği tahmin edilen ve döneminde içinde kıymetli eşyaların satıldığı ticari bir yapı olarak kullanılan tarihi Bergama Bedesteni, İçinde bulunduğu Arasta ve yakınında bulunan Şadırvan Camii civarında Şadırvan caddesindedir.
Eskiden burada çeşitli eşya satıldığı için bu adı muhafaza etmiştir. Kitabesi yoktur.
Yapı tarzına göre XVI.-XVII. yüzyıl arasında yapılmış olduğu anlaşılmaktadır. Bedesten’in dört tarafında 4 kapısı bulunuyordu. Bu kapıları çeviren kemerlerin genişliği 2.4,yüksekliği 2.7 m. dir.
Loncaya açılan kemerlerin kapısında, kapı kanadının üst mil yuvası ile söve yatağı bugüne kadar kalmış bulunmaktadır. Bugünkü kapısı (2.9×3 m. ölçüsündedir.)sonradan açılmıştır. Bir de mescit altına açılan daraltılmış kapısı vardır. Bedesten 21.4×13.9 ölçüsündedir.6 kubbelidir. Kubbeler 1.4m. kalınlığında olan iki fil ayağı ile duvarlarındaki 24 sivri kemer üzerine oturtulmuştur. Yanlara açılan kapıların üzerine fil ayaklarından gelen kemerler kapının tam ortasında bulunmaktadır. Burası, binanın en zayıf noktasını oluşturmasına rağmen kemerlerde hiçbir tasman görülmemektedir. Bu tarafı fen adamları tarafından incelenmeğe değer bir konu olabilir. Yüksekliği 9.75, açıklığı 5.2 m. olan kemerlerin birbirine bağlanması ve binanın açılmasını önlemek için atılan ahşap gergilerden bugün ancak delikleri kalmıştır.
Işık ve hava için kubbelerde tepe pencereleri bulunduğu gibi duvarlarda da küçük ışık pencereleri açılmıştır.
Binada devrinin özelliklerini taşıyan inşaat malzemesi kullanılmıştır.
Kubbeler, tuğladan 35cm.kalınlığında yapılmıştır. Tuğlalar arasındaki harç kalınlığı tuğlanın kalınlığı kadardır. Bu da yapı tekniğinin ayrı özelliklerinden biridir. Bedestenin saçaklarında, kirpi saçakları bulunmak lazım gelirken bunların bir kısmı dış etkilerle bozulmuştur.
Konya Ereğli’sinde ve Tekirdağ gibi ki üç yerde bulunan benzerleri arasında, devrinin büyük bir sanat eseri olan bu bina, harap olmaktan ve etrafını saran dükkanlardan kurtarıldığı takdirde Bergama bir abide kazanmış olacaktır.
Kaynak: Bergama Tarihinde Türk İslam Eserleri – Osman Bayatlı (Bergama Belediyesi Kültür Yayınları)
