ŠTÚROVO – SLOVAKYA

   Štúrovo (sağda) ve Estergon (solda) şehirlerini Tuna nehri ayırmaktadır. Marie Valerie Köprüsü iki şehri birbirine bağlar.

    Štúrovo (Türkçe: Ciğerdelen, Macarca: Párkány, Almanca: Gockern), Slovakya’nın güneyinde, Macaristan sınırında bulunan bir kasabadır.

   Štúrovo’nun nüfusu 2005 yılı sayımına göre 11.172 kişidir. Macaristan’ın Estergon şehri ile karşılıklı olarak Tuna kıyısında kurulmuştur. İki şehir Marie Valerie Köprüsü ile birbirine bağlanır.

Şehrin adı

1075 yılına ait ilk yazılı kaynaklarda ismi Kakath olarak anılır. Macarların Párkány olarak isimlendirmesine karşın, şehir Türk yönetimine geçtiğinde Ciğerdelen olarak Türkçe bir ad verildi. 1683 yılında Türk yönetimi sona erince tekrar Párkány ismine dönüldü. 1920 yılında Triyanon Antlaşması’yla Çekoslovakya kurulunca şehir bu yeni ülkeye geçti ve 1948 yılına kadar Parkan olarak adlandırıldı. II. Dünya Savaşı sonrasında, 19. yüzyıl Slovak ulusal lideri Ľudovít Štúr onuruna şehrin adı Štúrovo olarak değiştirildi. 1991 yılında yapılan bir referandumda şehrin eski ismine döndürülmesi kararı çıkmışsa da Slovak hükûmeti bu kararı kabul etmedi ve şehrin adı Štúrovo olarak kaldı.

TARİHÇE

   Şehrin tarih öncesi çağlarda kurulduğu değerlendirilir. Önemli nehir geçişleri arasındaki şehir Roma İmparatorluğu zamanında sınır savunma sistemi olan Avanum’un bir parçası idi. 1075 yılında yazılan ilk yazılı kaynaklarda şehirden Kakath olarak bahsedilmektedir. 1541 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun Budin’i yönetimine dâhil etmesi sonucu Estergon gibi Štúrovo da Osmanlı yönetimine geçti ve Ciğerdelen olarak adlandırıldı. 1595–1605 yıllarında birçok kez şehir Türklerden geri alınmaya çalışıldıysa da Batılılar başarısız oldu. 1683 yılında II. Viyana Kuşatması’nın hemen akabinde meydana gelen Ciğerdelen Muharebesi sonucunda Osmanlılar şehri Leh-Alman müttefik ordusuna terk ederek Estergon’a çekildi. Daha sonra Osmanlıların çekilişi yıllar boyu devam edeceğinden şehri tekrar elde etme imkânı bulamadılar.

   Şehrin sahibi Maria Theresia zamanında Štúrovo’ya kasaba ve ilçe olma hakları tanındı. 1850 yılında Budapeşte’ye giden demiryolunun bir istasyonu şehre kuruldu. 1895 yılında Estergon şehri ile bağlantı sağlayan Marie Valerie Köprüsü açıldı. 1919 yılında Almanlardan tarafından tahrip edilen köprü, 1944/1945 yıllarında şehri işgal eden Sovyet askerlerince ikinci kez tahrip edildi.

   I. Dünya Savaşı sonrasında Çekoslovakya’ya geçen şehir, 1938’de tekrar Macaristan’a geçti. II. Dünya Savaşı sonunda tekrar Çekoslovakya’nın eline geçince adı Párkány’den Štúrovo’ya değiştirildi. 1960 yılında Nové Zámky iline bağlandı. II. Dünya Savaşı sonrasında şehirde endüstrileşme başladı. 1968 yılında 4000 kişinin çalıştığı odun ve kâğıt işleri fabrikası açıldı. Termal otel Vadaš, 1978’de inşa edildi. Tren istasyonu Slovakya’nın ikinci en büyük istasyonu oldu. Kadife Devrim’den sonra Nána (1990) ve Obid (1998) ayrı belediyeler olarak Štúrovo’dan ayrıldı. 11 Ekim 2001 tarihinde Mária Valéria Köprüsü yerel ekonomiyi canlandırması amaçlanarak üçüncü kez açıldı. Köprünün yeniden inşası Avrupa Birliği’nin Phare fonu katkıları ile olmuştur.

   2007 yılında Slovakya ve Macaristan Schengen Bölgesi’ne dâhil oldu. Karşısında bulunan Estergon şehri ile Štúrovo, iki ülke arasında en önemli geçiş noktaları haline geldiler.

2001 nüfus sayımına göre şehirde 11.,708 kişi yaşamaktaydı. 2005 yılı sayımına göre sayı 11.172 kişiye gerilemiştir. Nüfusun %68,7’si Macar, %28,1’i Slovak kökenlidir. Nüfusun %77,18’i Roma Katoliği, %16,45’i mezhep belirtmemiş ve %1,36’sı Evanjelik’tir.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

FOTOĞRAFLAR 2019 YILINDA ÇEKİLMİŞTİR.