DAMAT ALİ PAŞA TÜRBESİ – BELGRAD / SIRBİSTAN

    Kale içerisinde meşhur Mora Fatihi olarak bilinen Damat Ali Paşa’nın da türbesi yer almaktadır. Damat Ali Paşa 1716 yılında Petrovaradin muharebesinde şehit düşüyor ve ardından bu topraklara defnediliyor ve türbesi de Belgrad Kalesi’nin içerisinde yer alıyor. Kalede Mora Fatihi’nin türbesi hemen dikkat çekiyor. Osmanlı’nın en önemli devlet adamlarından birisi olan Damat Ali Paşa 5 Ağustos 1716 tarihinde Avusturya ordusuna karşı şehit düştü. Aynı türbede Damat Ali Paşa’nın yanısıra, Tepedelenli Selim Paşa ve Çeşmeli Hasan Paşa’nın da naaşları bulunmaktadır.

Türbenin kapısının üstünde Sırpça “TÜRBE” kelimesi ve eski Türkçe olarak:

   “1716 sene-i miladiyesinde Petervaradin Muharebesinde şehiden vefat eden Mora 2. fatihi Damad Ali Paşa’nın ve türbesinde medfun Tepedelenli Selim ve Hasan Paşaların ruhuna fatiha 1938” ibareleri vardır.

SİLAHDAR DAMAD ALİ PAŞA

    Silahdar Damad Ali Paşa veya Şehid Ali Paşa (d. 1667–ö. 1716) III. Ahmed saltanatında, 27 Nisan 1713 – 5 Ağustos 1716 tarihleri arasında üç yıl üç ay sekiz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. 5 Ağustos 1716’da Avusturya Ordusu’na karşı yapılan Petrovaradin Muharebesi’nde şehit düşmüştür.

HAYATI

   Türbeye asılmış olan bilgi levhası. Levhada Türkçe olarak 1716 sene-i miladiyesinde Petrovaradin Muharebesi’nde şehiden vefat eden “Mora Fatihi” Damat Ali Paşa’nın ve türbesinde medfun Tepedelenli Selim ve Çeşmeli Hasan Paşaların ruhlarına El-Fatiha. Yazmaktadır.

   İznik Gölü kıyısındaki Sölöz köyünde mukim Hacı Hüseyin Ağa adında bir Türk’ün oğludur. II. Ahmed devrinde Enderun’a alındı. Silahtar ocağına alındı. Padişah II. Mustafa’nın gözüne girmesi sayesinde tarafından saray teamülüne aykırı olarak hasodaya alındı ve akabinde padişahın sırkatibi oldu.

   1709 Mart’ında ise III. Ahmed’in kızı Fatma Sultan ile nişanlandı ve “İkinci Vezir” rütbesiyle saraydan çıktı. Padişaha yakınlığı sayesinde Sadrazamların idaresine tesir edebilmeyi başaran Ali Paşa, 27 Nisan 1713’te sadaret makamına getirildi.

   Bu makamdaki ilk başarısı, İngiltere ve Hollanda devletlerinin de tavassutuyla 5 Haziran 1713’te Ruslarla anlaşıp Prut Antlaşması’nı yeni esaslara göre belirlemek oldu.

    Sadrazamlığı başlangıcında 1699 Karlofça Barış Antlaşması ile Venediklilerin eline geçen Mora sorunları ile uğraştı. Venedikliler bu anlaşma hükümleri tamamen ihlal ederek Karadağ’daki isyanı teşvik edip isyancılara yardım edince ve İstanbul-Mısır seferleri yapan Osmanlı ticaret ve hac gemilerine saldırınca Osmanlı İmparatorluğu 8 Aralık 1714’te Venedik’e karşı bir savaş ilan etti.

   Venediklilere savaş ilanından hemen sonra 1715 yazında Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa komutasındaki Türk ordusu Venediklilerin elinde olan Mora Yarımadası’na doğru ilerlemeye başladı. Türk Ordusu, altı hafta içinde Karlofça Antlaşması ile kaybedilen Korint, Anabolu, Modon, Koron ve Navarin kaleleri de dahil olmak üzere tüm Mora Yarımadası’nı geri aldı, ayrıca 1669 yılında Girit fethedildikten sonra hala Venediklilerin elinde kalan Suda ve Spina Longa kaleleri de Türk donanmasının da katkısıyla zaptedildi, böylece tüm Mora ve Girit Venediklilerden temizlendi.

   Mora’nın yeniden fethedilmesi başarısından sonra Sadrazam Silahdar Damad Ali Paşa komutasındaki Türk ordusu kuzeye Avusturya’ya karşı ilerlemeye başladı. 5 Ağustos 1716’da sadrazamın serdarlığı altındaki Osmanlı ordusu Petrovaradin Muharebesi’nde Savoy Prensi Eugen komutanlığı altındaki Avusturya ordusuna yenildi ve Silahdar Damat Ali Paşa bu savaşta askerlerine cesaret vermek isteyip cephenin ön saflarına ilerleyince alnından vurularak hayatını kaybetti. Bu nedenle tarihlerde Şehit Ali Paşa adı ile anılır oldu.

Naaşı Belgrad’a getirilip orada Kaleiçi’nde yaptırılmış olan türbeye gömülmüştür.

ESERLERİ

    Sadareti döneminde ilmiye sınıfında ıslahatlar yaptı, çocuk yaşta olanlara müderrislik unvanı verilmesini yasakladı. Mısır’a köle olarak getirilen zenci Habeşlerin gayrıinsani olan hadım edilmelerini kaldırdı. Zeamet müessesesinde reformlar yaptı.

   Döneminde ayrıca, İzmir’e bir sabunhane, İznik’te doğduğu köyde ve Mora’da fethettiği Anapoli’de birer cami ve İstanbul’da bir kütüphane yaptırttı.

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

29.Ağustos.2019 Orta Avrupa Gezimizde Çektiğim Fotoğraflar