POSLU MESTAN EFE HEYKELİ – BOZDAĞ – ÖDEMİŞ / İZMİR

Asıl kökleri Tire’nin Yeğenli köyünden olan Poslular, daha sonra Ödemiş’in Gerçekli Köyü’ne yerleşmiştir. Poslu Mestan Efe burada doğmuştur. Poslu ailesi Sarıtekeli aşiretindendir. 

Kuvayi Milliye’nin Küçük ve Büyük Menderes Havzası’ndaki önemli adlarından biri de Poslu Mestan Efe’dir. Çoğunlukla yanlış olarak “Postlu” olarak ifade edilmektedir.

Kurtuluş Savaşı’nın Küçük ve Büyük Menderes Havzalarının ünlü efelerinden biri olan Poslu Mestan Efe, Kuvayi Milliye’nin kuruluşunda ve Bozdağ ile Gölcük çevresinin örgütlenmesinde yararlı çalışmalar yapmıştır. Bilinçlenmesinde Birgi Belediye Başkanı Tevfik Bey’in önemli rolü olmuştur. Çeşitli toplantılara katılarak düşünsel yönden beslenmiştir. Ardından Alaşehir Kongresi’ne katılarak, kararların uygulanmasında etkili olmuştur.

Ödemiş Kuvayi Milliye örgütünün kuruluşunda da yer alan Poslu Mestan Efe, özellikle sorumluluk alanı olan Bozdağlar’da Yunan birliklerine yaptığı baskınlarla tanınmış ve üne kavuşmuştur. Önemli çatışmalarda daima ön saflarda çarpışarak, grubunun takdirini kazanmış, sorumluluk bilincini en iyi taşımış ender efelerdendir.

Mustafa Kemal tarafından, Aydın ve havalisi Umum Komutanı Demirci Mehmet Efe’den Bolu ve çevresi ayaklanmalarının bastırılmasında kullanılmak üzere istenen efelerin başında Poslu Mestan Efe bulunmuştur. Poslu Mestan Efe beraberindeki 100 kızanıyla ayaklanmaların bastırılmasında etkin olmuş ve arkadaşları Dokuzun Mehmet Efe ve Zurnacı Mehmet Efe ile birlikte cephe savaşları yapmıştır. Düzce ayaklanmasının yanı sıra Anzavur’a karşı yürüttüğü bastırma hareketleriyle Mustafa Kemal’in ve Ankara’nın dikkatini çekmiştir. Poslu’ya özel ilgi gösteren Mustafa Kemal, onu Ankara’da üç gün misafir etmiş ve boynundaki dürbünü, Poslu’nun boynuna takarak onu onurlandırmıştır.

Mustafa Kemal, Poslu’ya “Mestan” diye seslenir özel ilgisini dile getirirdi. Ankara’da biraz daha istirahat etmesini istediğinde, “Paşam, bayramdır, gideyim. Yoksa düşman halka rahat vermez. Ben olursam pek rahat olamazlar” diyerek görev bölgesine dönmüştür.

Bozdağ’ın bu ünlü efesi, Çukurçeşme, Tabanbağı, Kemer ve Hacı Hasan cephelerinde kurduğu karargâhlarla düşmana aman vermemiş ve Karayaka’daki Yunan karargâhına sürekli saldırarak, Genev, Birgi, Bozdağ ve Gölcük hatlarını sindirmiştir. Poslu Mestan Efe, Bozdağ, Mendegüme ve Aydın cephelerinde önemli hizmetler vermiştir. 31 Haziran 1920’deki Nazilli savaşı Efe’nin son savaşı olmuştur.

Kimi ifadelere göre Demirci Mehmet Efe kendisini çekememiş ve vurdurmuştur. Ölümü uzun bir süre tartışmalara neden olmuş, onu çekemeyen subaylar tarafından vurulduğu da iddia edilmiştir. Kalek Mehmet Efe, sorumlu tuttuğu kişileri bir bir öldürürken, Kâhya Hasan’ın araya girmesiyle olaylar daha da büyüyecekken bastırılmıştır. Olay, efelerle subayların arasını açmış, ancak gelişmelerden Kuvayi Milliye’nin yara alacağı düşünülerek olay örtülmüştür. Poslu’nun ölüm haberi Ankara’da duyulur duyulmaz, Mustafa Kemal’in çok üzüldüğü aktarılmaktadır.

Kaynak; A. Munis Armağan, Bozmenderes’ten Bozdağlar’a Kuvayi Milliye