ÖRME DİKİLİTAŞ – İSTANBUL

    Örme Dikilitaş, (ayrıca Konstantin Dikilitaşı olarak da bilinir) Sultanahmet Meydanı’nın güney tarafında, Sultanahmet Camii’nin batısında, Theodosius Dikilitaşı ve Yılanlı Sütun’un yanında yer almaktadır. 32 metrelik dikilitaş kaba kesilmiş taştan VII. Konstantinos tarafından yaptırılmıştır. Anıtın yapım tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte I. Konstantin (MS 324-337) veya I. Teodosius (MS 379-395) dönemlerinde inşa edildiği sanılmaktadır. Öte yandan 10. yüzyılda VII. Konstantinos tarafından tamir edilmesinin ardından onun ismiyle anılmaya başlamıştır. O tarihlerde, söylendiğine göre VII. Konstantinos’un dedesi I. Basileios’un zaferlerini resmeden yaldızlı tunç plakalarla kaplıydı, ayrıca dikilitaşın üstünde bir küre bulunmaktaydı. Ancak söylentilere göre Dördüncü Haçlı Seferi sırasında yaldızlı tunç plakalar haçlılar tarafından çalınmıştır ve eritilmiştir.

    1574 tarihli Freshfield Albümündeki çizimde Örme Sütun’un üzerinde hiç bir levha bulunmadığı görülmektedir. Sütunun kaidesindeki deliklerden eskiden mermerle kaplı olduğu anlaşılmaktaysa da bunların kaderi bilinmemektedir. Dikilitaş’tan daha yüksek olan Örme Sütun’un bir zamanlar gövdesinin tamamen bronzdan levhalarla kaplı bir anıt olduğu sanılmaktadır.

    Çok sayıda Osmanlı minyatüründe rastlanan sütuna, At meydanında talim yapan yeniçeriler tırmanarak çevikliklerini gösterirlerdi. İstanbul konsolosluğunda, antik metinleri aramak ile görevlendirilen (1544-1547) Fransız bilim adamı Pierre Gilles yapı hakkında detaylı bilgi vermiştir. Sultanahmet Cami’nin yapımı sırasında yükselen toprak seviye yüzünden çukurda kalan sütunun etrafı Kırım Savaşı sırasında 1856’da Charles Newton tarafından kazılarak açığa çıkarılmıştır.

YAZIT

    Dikilitaş’ın VII. Konstantin tarafından onarılmasının anısına iambik trimetrelerdeki yazıt şu şekildedir:

Τὸ τετρ[άπλευρον] θαῦμα τῶν μεταρσίων

χρόνῳ [φθαρὲν νῦν] Κωνσταντῖνος δεσπότης

οὗ Ῥωμ[αν]ὸς παῖς δόξα τῆς σκηπτουχίας

κρεῖττον νε[ο]υργεῖ [τῆς πά]λαι θεωρίας·

ὁ γὰρ κολοσσὸς θ[άμ]βος ἦν ἐν τῇ Ῥόδῳ

καὶ χαλκὸς οὗτος θάμβος ἐστὶν ἐνθάδε.

Bu dört köşeli heybetli ve harika anıt,

Zamanla harap olmuşken,

Şimdi İmparator Konstantinos ile

Devletin şanı olan oğlu Romanos tarafından

Önceki görüntüsüne nispetle daha iyi duruma getirildi.

Rodos kolosusu harikulade idi,

Bu bronz anıt ise hayranlık yaratmaktadır

Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi

Fotoğraflar: Mustafa Gürelli