SEYYİT BATTAL GAZİ KÜLLİYE ÇEŞMESİ – ESKİŞEHİR
Üçler tepesinin yamacında ve kayalık bir alanda inşa edilmiştir. Rivayete göre Emevî kumandanı Seyyid Battal Gazi VIII. yüzyılda bu mevkide şehid düşmüş, Selçuklu Sultanı I. Gıyâseddin Keyhüsrev’in eşi Ümmühan Hatun buraya onun için XIII. yüzyılın başlarında bir türbe, cami ve medrese yaptırmış, kendisi daha sonra bu medresenin eyvanı durumundaki türbesine gömülmüştür. Külliyenin çekirdeği Anadolu Selçuklu döneminde oluşmaya başlamış, XVI. yüzyılın başlarında Osmanlı devrinde eklenen yapılar ve ardından restorasyonlarla günümüzdeki halini almıştır. Külliyede Seyyid Battal Gazi Türbesi, cami, iki çilehane, türbedar odası, Mihaloğulları Türbesi, Ümmühan Hatun Medresesi ve Türbesi, Kadıncık Ana, Kesikbaşlar ve Çoban Baba türbeleri, Bektaşî Dergâhı, aşevi, fırın ve medrese odaları duvarlarla çevrili açık bir avlunun güney, doğu ve kuzey yönlerinde yer almaktadır. Avluda medrese odaları önünde bir şadırvan kalıntısı, ayrıca Kadıncık Ana Türbesi’ne yakın konumda lahitten devşirilen bir çeşme mevcuttur. Avluda bir çeşme bulunmaktadır. Bu çeşmeye bitişik olacak şekilde, daha önceden vaftiz elamanı (lahit) olduğu tahmin edilen bir öge bulunmaktadır. Külliyenin meydanında güzel bir çeşme var fakat musluklar günümüzde yok. Ve suyu akmıyor. Tarihi yapıya hiç uymamış.
Kaynak: TDV İSLAM ANSİKLOPEDİSİ