TARİHİ GÜMRÜK HAN (YAŞAYAN MÜZE) – GAZİANTEP

Şekeroğlu Mahallesi Gümrük Caddesi No:14 adresinde bulunan han geçmişte yolcu hanı olarak kullanılmıştır.

     Gaziantep Kalesi çevresinde yer alan han Osmanlı han mimarisi içinde tek avlulu iki katlı hanlar grubuna girer. Yapımının Miladi 1873-1878 (Hicri 1290-1295) yılları arasında Hacı Ömer Efendi tarafından yaptırıldığı bu yüzden de Hacı Ömer Hanı olarak adlandırıldığı da bilinmektedir. Yamuk dikdörtgen planlıdır. Kesme taştan yapılmıştır. Önceden “Yolcu Hanı” olarak inşa edilen hanın zemin katındaki mekânlar depo ve ahır, üst katta yer alan odalar ise yolcuların kalması için yolcuların kalması için yapılmıştır. Gümrük Hanı Şahinbey Belediyesi tarafından restore edilerek 2012 yılında hizmete açılmıştır.   Gaziantep’te bir dönemin ticaret merkezi olan Tarihi Gümrük Hanı, oldukça göze çarpan bir eser. Öyle bir eser ki bu, ticaret merkezinden sanayi merkezine geçiş sürecine tanıklık etmiş, Gaziantep’in dünden bugüne ekonomi yaşamanı en iyi şekilde gözlemlemiş.

     Gaziantep Kale çevresinde yer alan hanlardan biri olan Gümrük Han, Karagöz mahallesi, Gümrük caddesi, 17 no.lu parsel üzerinde bulunmaktadır. Hacı Ömer Efendi tarafından 1873-1878 yılları arasında yaptırıldığı Vakıflar kayıtlarına göre bilinmektedir. ‘Yolcu hanı’ olarak inşa edilen hanın zemin katındaki mekânlar depo ve ahır, üst katta yer alan odalar ise yolcuların kalması için yapılmıştır.

      Eskiden Tarihi Gümrük Hanı, hayvanların barındığı ve alım-satımların yapıldığı bir ticaret merkeziymiş. Ancak değişen şartlarla birlikte eski önemini yitirmiş birden. Şehrin ortasında yapayalnız kalmış. Bir zamanların ticaret merkezi, mezbele bir barınak haline gelmiş.

  Yöre insanının tarihsel süreçte uğraşı olan gümüşçülük, bakır işlemeciliği, kilimcilik, yemeni yapımı, sedefkârlık, aba dokumacılığı, kutnu ve alaca dokumacılığı,

Ahşap oyma ve ağaç işleri, mozaik yapımı, tespih yapımı ve Gaziantepli hanımlar tarafından yapılan Antep İşi El İşlemesi gibi meslekler yok olmaya ya da özel turistik amaçlı ürünler yapılarak kısıtlı alanlara sıkışmışlardır.

    Şahinbey Belediyesi kaybolmaya yüz tutmuş bu el sanatlarını gelecek nesillere aktarmak, tanıtmak ve bu el sanatları ile uğraşanlara satış merkezi olacak şekilde Tarihi Gümrük Hanı’nı restore ettirmiş ve gelecek nesillere aktarma amacı ile “Yaşayan Müze Tarihi Gümrük Hanı” olarak asırlık binayı hizmete açmıştır.

Kaynak: Şahinbey Belediyesi – Gaziantep