POYRAZ KÖY-SU KEMERLERİ – SALİHLİ – MANİSA

Osmanlı döneminde Poyraz Köyü, Gediz Ovası’nın kuzeyinde, Yanık Yöre (Katakekaumene), Marmara Gölü ve Gördes Çayı’nın çevrelediği Dibek dağı’nın bağrında yer alır.’ Anayolların Gediz Ovası’ndan geçmesiyle sönükleşen köy, Salihli’ye 30 km. uzaklıkta, bir Yörük Köyüdür. Zengin bir tarih ve kültüre sahip olan yörede, doyurucu bilimsel çalışmalar yapılmamıştır.

Roma ve Bizans döneminde yöreyi Julia Gordos (Gördes) –Satala (Adala), Thyateira (Akhisar) –Daldis – Loudda (Sacayak) – Saittai (Sidas) yönünde geçen yolların kavşağında, Poyraz Köyü’nün kuzey batısında harabeleri bulunan antik Daldis Kenti yer alıyordu. Bu yollar Gördes Çayı’nı tarihi Hacıhıdır Köprüsü, Gediz Nehri’ni ise Kız Köprüsü’yle geçerdi.

Saruhanoğulları zamanında Türkleşen ve İslamlaşan yörede, birçok “zaviye” kurulmuş, bu kurumlar sayesinde Türk nüfus buralarda yoğunlaşmıştır. Poyraz Köyü’nün doğusunda yer alan Saruhanoğulları tarafından da zengin vakıflarla desteklenen Ömer Emre Köyü’ndeki Ömer Emre Yatırı’nın, Kula Yunus Emre Köyü’ndeki Yunus Emre ile olan ilişkisi düşünülebilir.

1530’larda Adala Kazası’na tabi bir köy olan Poyraz, Nardı’nın yerini almış on bir köyle birlikte 1570’lerde “Nahiye Merkezi” olmuştur. Köprüler, su kemerleri, cumbalı evler, taş döşeli kanalizasyonlu sokaklar, medrese ve çeşmeler köyün merkezilik durumunu ortaya koymaktadır.

Poyraz Su kemeri

Poyraz köyünün doğusun yer alan Lidya’lılar zamanından kalan Tarihi Su Kemerini Poyraz mahallesine gelmeden Kemerle mahallesi ile Kale mahallesi arasında kalan Antik daldis (nardı) yerleşimine su götürmek için yapıldığı bilinmektedir.

Tarihi Su Kemeri Salihli’nin en önemli tarihi eserlerindendir. Türkleşme devirlerinde de yoğun bir şekilde kullanılan yapının Osmanlıca kırk kitabesinde El Hac Hacı Ali Ağa tarafından 1890 yılında tamir edildiği yazmaktadır. Bu gün bile kayrak taş malzemeli kemer hala ayakta olan bir yapıdır.

KAYNAK : Türk Kültürü ve Tarihindeki Yeri ve Önemi Bağlamında Dibek Dağı (Poyraz Köyü) Şaban ÇETİN